Στιχουργοί: Πόλιος Παπαγιαννίδης
Συνθέτες: Πόλιος Παπαγιαννίδης
-Τρυγόνα μ’, που έν’ το τσ̌αλίμ’ σ’, τα πρωτιζ’νά τα κάλλι͜α σ’; Εσώρεψεν¹ ο πρόσωπο σ’, ’χάθεν η εμορφάδα σ’ Απ’ ατώρα κι αλλομίαν ας φιλούμε απ’ αλλομίαν Τον μήναν τέσσερα φοράς, την εβδομάδα μίαν Τον μήναν δώδεκα φοράς, την εβδομάδαν τρία -Εκλάδωσα, επαίδωσα κι εσέν εποίκα κύρη Άτσ̌απσα ’κ’ εγνωρί͜εις ατο τ’ εμόν το μεκατίρι; Απ’ ατώρα κι αλλομίαν ας φιλούμε απ’ αλλομίαν Τον μήναν τέσσερα φοράς, την εβδομάδα μίαν Τον μήναν δώδεκα φοράς, την εβδομάδαν τρία Αναθεμά θα βλαστημώ, φραντάλα μ’, ντ’ εγεννέθα Εγώ τη σκοτωμάτ’ έμ’νε Ντό να ’φτάγω; Ευρέθα! Απ’ ατώρα κι αλλομίαν ας φιλούμε απ’ αλλομίαν Τον μήναν τέσσερα φοράς, την εβδομάδα μίαν Τον μήναν δώδεκα φοράς, την εβδομάδαν τρία Τρυγόνα μ’, ντ’ ετυρι͜άνντσα σε γιάμ’ θα κρατείς χολήν; Ήντι͜αν εποίκα, νε πουλί μ’, σύρον απάν’ τσ̌ιζίν Απ’ ατώρα κι αλλομίαν ας φιλούμε απ’ αλλομίαν Τον μήναν τέσσερα φοράς, την εβδομάδα μίαν Τον μήναν δώδεκα φοράς, την εβδομάδαν τρία [Ξαν!] Τον μήναν δώδεκα φοράς, την εβδομάδαν τρία
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αλλομίαν | άλλη μια φορά | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| άτσ̌απσα | άραγε, αναρωτιέμαι | acaba/ʿacebā | |
| ατώρα | τώρα | ||
| γιάμ’ | μήπως, ή μη | ya/yā + μη | |
| εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
| εγνωρί͜εις | γνωρίζεις | ||
| εκλάδωσα | έβγαλα κλαδιά, μτφ. έκανα παιδιά | ||
| έμ’νε | ήμουν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| εμορφάδα | ομορφιά | ||
| έν’ | είναι | ||
| επαίδωσα | έκανα παιδιά | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| εσώρεψεν | μάζεψε, συγκέντρωσε | ||
| ευρέθα | βρέθηκα | ||
| ήντι͜αν | οτιδήποτε, ό,τι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάλλι͜α | κάλλη | ||
| κρατείς | κρατάς | ||
| μεκατίρι | αξία (ηθική), ποσότητα, ικανότητα | (ενικ.) miḳdār/ (πληθ.) meḳādīr/mawaqīdīr | |
| μίαν | μια φορά | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| πρωτιζ’νά | πρώτα, αρχαία, παλαιά | ||
| σύρον | (προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε | ||
| σύρον απάν’ τσ̌ιζίν | τράβα μια γραμμή, διέγραψέ το | ||
| τη σκοτωμάτ’ | του σκοτωμού, του θανατά | ||
| τρυγόνα | το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| τσ̌αλίμ’ | επιδέξια κίνηση (σε χορό κ.ά.), σκέρτσο, κάμωμα | çalım | |
| τσ̌ιζίν | γραμμή, αράδα | çizgi | |
| φοράς | φορές | ||
| φραντάλα | γυναίκα πρόσχαρη, πληθωρική γυναίκα | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| ’χάθεν | (εχάθεν) χάθηκε | ||
| χολήν | θυμό |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αλλομίαν | άλλη μια φορά | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| άτσ̌απσα | άραγε, αναρωτιέμαι | acaba/ʿacebā | |
| ατώρα | τώρα | ||
| γιάμ’ | μήπως, ή μη | ya/yā + μη | |
| εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
| εγνωρί͜εις | γνωρίζεις | ||
| εκλάδωσα | έβγαλα κλαδιά, μτφ. έκανα παιδιά | ||
| έμ’νε | ήμουν | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| εμορφάδα | ομορφιά | ||
| έν’ | είναι | ||
| επαίδωσα | έκανα παιδιά | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| εσώρεψεν | μάζεψε, συγκέντρωσε | ||
| ευρέθα | βρέθηκα | ||
| ήντι͜αν | οτιδήποτε, ό,τι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάλλι͜α | κάλλη | ||
| κρατείς | κρατάς | ||
| μεκατίρι | αξία (ηθική), ποσότητα, ικανότητα | (ενικ.) miḳdār/ (πληθ.) meḳādīr/mawaqīdīr | |
| μίαν | μια φορά | ||
| ξαν | πάλι, ξανά | ||
| πρωτιζ’νά | πρώτα, αρχαία, παλαιά | ||
| σύρον | (προστ.) σύρε, τράβα, ρίξε | ||
| σύρον απάν’ τσ̌ιζίν | τράβα μια γραμμή, διέγραψέ το | ||
| τη σκοτωμάτ’ | του σκοτωμού, του θανατά | ||
| τρυγόνα | το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| τσ̌αλίμ’ | επιδέξια κίνηση (σε χορό κ.ά.), σκέρτσο, κάμωμα | çalım | |
| τσ̌ιζίν | γραμμή, αράδα | çizgi | |
| φοράς | φορές | ||
| φραντάλα | γυναίκα πρόσχαρη, πληθωρική γυναίκα | ||
| ’φτάγω | (ευτάγω) κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
| ’χάθεν | (εχάθεν) χάθηκε | ||
| χολήν | θυμό |
Φωνητικά: Χριστόφορος Κοσμίδης , Ορφέας Κοσμίδης ¹ Πιθ. «εσόλεψεν» = χλώμιασε, έγινε ωχρό (τουρκ. solmak) αντί του «εσώρεψεν» (μεταβ. μάζεψε κτ, συγκέντρωσε) ενώ υπάρχει και ο τύπος της παθητικής φωνής «εσωρεύτεν» (μαζεύτηκε, στοιβάχτηκε). Αντιπρβλ. Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντικής διαλέκτου στο λήμμα σολεύω, «Έλα, υιέ μου, κλώστ’ οπίσ’, ’ς σον Άδ’ δουλείαν ’κ’ έχ̌εις, εσόλεψεν ο πρόσωπο σ’ κ’ ελλάεν εμορφά̤δα σ’»
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 