
| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Έρθαν, αρνί μ’, τα κάλαντα, έρθεν ο Καλαντάρης Μενώ σε και αν ’κ’ έρχεσαι να έρ’ται το χαπάρι σ’! Εξέβεν και -ν- ο Καλαντάρτς, σον Κούντουρον θα πάμε Αρνί μ’, αν ’κι θα έρχεσαι ας σο μεράκ’ θα χάμαι Εδέβεν πλάν ο Κούντουρον, τη Μάρτ’ τ’ ωτία εφάνθαν Τα χ̌ιόνι͜α όλι͜α ’λύγανε κι ας σα ραχ̌ία εχάθαν Έρθεν Απρίλτς με το καλόν, έγκεν τα πρασινάδας Ξενιτεύ’νε οι παντρεμέν’ κλαινίζ’νε τοι νυφάδας Όνταν έρ’ται ο Καλομηνάς φυτρών’νε τα χορτάρι͜α (και) ντ’ έμορφα επρασίντσανε τα τσ̌όλα̤ τα παρχάρα̤ Έρθεν και -ν- ο Κερασινόν, θα γίν’νταν τα κεράσι͜α Παιδάντ’ πολλά μη τρώτε α̤τα, θά ’ρχουσ’νε απάν’ σην ράχ̌ι͜αν Έρθεν, πουλί μ’, ο Χορτοθέρτς για έπαρ’ το καγάνι σ’ Έλα σο χωράφ’ εύρα με, ας έ͜εις Θεόν απάν’ ι-σ’! Επάτεσα σον Αύγουστον και ση χ̌ιονί’ την άκραν Κατάραν έχω ας σο Θεόν να μη στεγνών’ν’ τα δάκρυ͜α μ’ Σταυρίτε ετοιμάουνταν οι ξενιτι͜άντ’ να φεύ’νε και πριν να ξενιτεύκουνταν/ετοιμάουνταν κορτσόπα/κορίτσι͜α φυγαδεύ’νε Τρυγομηνάς, χ̌ειμός καιρός και χ̌ιόνι͜α τα ραχ̌ία Ας σα παρχάρι͜α έφυγαν κι εκλώσταν σα χωρία Κρυάδας και χ̌ιόνι͜α πολλά έγκεν μας ο Αεργίτες Σον κρύον π’ ευτάει σεβταλούκ’ θα έν’ πολλά τεχνίτες Έρθαμε σον Χριστουγεννάρ’, ο Χριστόν εγεννέθεν Τα μήνας γίν’νταν δώδεκα κι ο χρόνος πα ’τελέθεν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| Αεργίτες | Νοέμβριος | ||
| άκραν | άκρη, αρχή | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| Απρίλτς | Απρίλιος | ||
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| Αύγουστον | ο μήνας Αύγουστος | ||
| γίν’νταν | γίνονται | ||
| έ͜εις | έχεις | ||
| εγεννέθεν | γεννήθηκε | ||
| έγκεν | έφερε | ||
| εδέβεν | πήγε, διάβηκε, διέσχισε, ξεπέρασε | διαβαίνω | |
| εκλώσταν | γύρισαν, επέστρεψαν | ||
| έμορφα | όμορφα | ||
| έν’ | είναι | ||
| εξέβεν | βγήκε, ανέβηκε | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| επάτεσα | πάτησα | ||
| επρασίντσανε | πρασίνησαν | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| ετοιμάουνταν | ετοιμάζονται | ||
| εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| εφάνθαν | φάνηκαν, εμφανίστηκαν | ||
| εχάθαν | χάθηκαν | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καγάνι | δρεπάνι | ||
| καλαντάρης | Ιανουάριος | ||
| Καλαντάρτς | Ιανουάριος | ||
| Καλομηνάς | Μάιος | ||
| Κερασινόν | Ιούνιος | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαινίζ’νε | στενοχωρούν, κάνουν κάποιον να κλάψει | ||
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| Κούντουρον | Φεβρουάριος | ||
| ’λύγανε | (ελύγανε) έλιωσαν | ||
| μενώ | ειδοποιώ, στέλνω μήνυμα, πληροφορώ, παραγγέλνω | μηνύω | |
| μεράκ’ | μεράκι, καημός | merak/merāḳ | |
| μήνας | (τα) μήνες | ||
| νυφάδας | νύφες | ||
| ξενιτεύκουνταν | ξενιτεύονται | ||
| ξενιτεύ’νε | ξενιτεύονται | ||
| ξενιτι͜άντ’ | ξενιτεμένοι | ||
| όνταν | όταν | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παιδάντ’ | παιδιά αγόρια | ||
| παρχάρα̤ | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| παρχάρι͜α | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| πλάν | πλάι, πλαϊνό/ παρακείμενο μέρος, παραπέρα | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ράχ̌ι͜αν | ράχη, πλάτη | ||
| ’ρχουσ’νε | (έρχουσ’νε) ερχόσουν | ||
| σεβταλούκ’ | έρωτας | sevdalık | |
| Σταυρίτε | Σεπτέμβρη | ||
| ’τελέθεν | (ετελέθεν) τελείωσε, εξαντλήθηκε | ||
| τοι | τους/τις | ||
| Τρυγομηνάς | Οκτώβριος | ||
| τσ̌όλα̤ | έρημα, ερημικά | çöl | |
| φεύ’νε | φεύγουν | ||
| φυγαδεύ’νε | φυγαδεύουν | ||
| φυτρών’νε | φυτρώνουν | ||
| χ̌ειμός | χειμώνας | ||
| χ̌ιονί’ | χιονιού | ||
| χάμαι | χάνομαι, μτφ. πεθαίνω | ||
| χαπάρι | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber | |
| Χορτοθέρτς | Ιούλιος | ||
| χριστουγεννάρ’ | Δεκέμβριος | ||
| χωρία | χωριά | ||
| ωτία | αυτιά |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| Αεργίτες | Νοέμβριος | ||
| άκραν | άκρη, αρχή | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| Απρίλτς | Απρίλιος | ||
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| Αύγουστον | ο μήνας Αύγουστος | ||
| γίν’νταν | γίνονται | ||
| έ͜εις | έχεις | ||
| εγεννέθεν | γεννήθηκε | ||
| έγκεν | έφερε | ||
| εδέβεν | πήγε, διάβηκε, διέσχισε, ξεπέρασε | διαβαίνω | |
| εκλώσταν | γύρισαν, επέστρεψαν | ||
| έμορφα | όμορφα | ||
| έν’ | είναι | ||
| εξέβεν | βγήκε, ανέβηκε | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| επάτεσα | πάτησα | ||
| επρασίντσανε | πρασίνησαν | ||
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| ετοιμάουνταν | ετοιμάζονται | ||
| εύρα | βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| εφάνθαν | φάνηκαν, εμφανίστηκαν | ||
| εχάθαν | χάθηκαν | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καγάνι | δρεπάνι | ||
| καλαντάρης | Ιανουάριος | ||
| Καλαντάρτς | Ιανουάριος | ||
| Καλομηνάς | Μάιος | ||
| Κερασινόν | Ιούνιος | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαινίζ’νε | στενοχωρούν, κάνουν κάποιον να κλάψει | ||
| κορτσόπα | κοριτσάκια | ||
| Κούντουρον | Φεβρουάριος | ||
| ’λύγανε | (ελύγανε) έλιωσαν | ||
| μενώ | ειδοποιώ, στέλνω μήνυμα, πληροφορώ, παραγγέλνω | μηνύω | |
| μεράκ’ | μεράκι, καημός | merak/merāḳ | |
| μήνας | (τα) μήνες | ||
| νυφάδας | νύφες | ||
| ξενιτεύκουνταν | ξενιτεύονται | ||
| ξενιτεύ’νε | ξενιτεύονται | ||
| ξενιτι͜άντ’ | ξενιτεμένοι | ||
| όνταν | όταν | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| παιδάντ’ | παιδιά αγόρια | ||
| παρχάρα̤ | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| παρχάρι͜α | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| πλάν | πλάι, πλαϊνό/ παρακείμενο μέρος, παραπέρα | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ράχ̌ι͜αν | ράχη, πλάτη | ||
| ’ρχουσ’νε | (έρχουσ’νε) ερχόσουν | ||
| σεβταλούκ’ | έρωτας | sevdalık | |
| Σταυρίτε | Σεπτέμβρη | ||
| ’τελέθεν | (ετελέθεν) τελείωσε, εξαντλήθηκε | ||
| τοι | τους/τις | ||
| Τρυγομηνάς | Οκτώβριος | ||
| τσ̌όλα̤ | έρημα, ερημικά | çöl | |
| φεύ’νε | φεύγουν | ||
| φυγαδεύ’νε | φυγαδεύουν | ||
| φυτρών’νε | φυτρώνουν | ||
| χ̌ειμός | χειμώνας | ||
| χ̌ιονί’ | χιονιού | ||
| χάμαι | χάνομαι, μτφ. πεθαίνω | ||
| χαπάρι | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber | |
| Χορτοθέρτς | Ιούλιος | ||
| χριστουγεννάρ’ | Δεκέμβριος | ||
| χωρία | χωριά | ||
| ωτία | αυτιά |

