Γεώργιος Θ. Κανδηλάπτης
Γεώργιος Θ. Κανδηλάπτης
1881
1971Ο Γεώργιος Θ. Κανδηλάπτης (λογοτεχνικό ψευδώνυμο: Κάνις) γεννήθηκε το 1881 στην πόλη Κιμισχανά ή Γκιουμούσχανε (Gümüşhane) του Πόντου και απεβίωσε στις 19 Μαΐου 1971 στην Αλεξανδρούπολη. Υπήρξε λόγιος, δημοσιογράφος και εκπαιδευτικός, με 44 χρόνια προσφοράς στην εκπαίδευση, αρχικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και στη συνέχεια στην Ελλάδα. Παράλληλα, άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο, εστιάζοντας σε θέματα ιστορίας, λαογραφίας, λογοτεχνίας και κοινωνιολογίας, με έμφαση στον Πόντο.
Ο Κανδηλάπτης ήταν το νεότερο από τα τέσσερα παιδιά του Θεόδωρου και της Κυπαρισσίας (ή Παρέσσας) Κανδηλάπτη. Το 1899, αποφοιτώντας από τη Γ’ τάξη του σχολαρχείου του Φροντιστηρίου Αργυρούπολης, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως εκπαιδευτικός. Δίδαξε σε χωριά της επαρχίας Χαλδίας, στο Ερζιγκιάν, καθώς και στην Αργυρούπολη. Το 1914, εν μέσω του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, κηρύχθηκε φυγόστρατος από τον οθωμανικό στρατό και εξορίστηκε μεταξύ 1920-1922, πρώτα στο Ερζερούμ και στη συνέχεια στο Ερζιγκιάν.
Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, συμμετείχε στην αρμόδια επιτροπή και το 1924 εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, επιλέγοντας την Αλεξανδρούπολη ως τόπο διαμονής. Μαζί του μετέφερε σημαντικά ιστορικά κειμήλια του Πόντου, όπως χρυσόβουλα των αυτοκρατόρων της Τραπεζούντας, τα οστά του Αλεξίου Δ’ Κομνηνού και σπάνια χειρόγραφα, διασώζοντάς τα από την καταστροφή.
Στην Ελλάδα συνέχισε την εκπαιδευτική του δραστηριότητα, διδάσκοντας σε δημοτικά σχολεία του νομού Έβρου, μεταξύ αυτών της Αλεξανδρούπολης, της Αισύμης και του Σουφλίου, μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1951. Απεβίωσε στις 19 Μαΐου 1971, έπειτα από σύντομη ασθένεια.
Ήταν παντρεμένος από το 1908 με την Αγγελική Λουκά, με την οποία απέκτησαν επτά παιδιά, τέσσερα αγόρια και τρία κορίτσια. Ανάμεσά τους ήταν και ο ανθυπολοχαγός Θεόδωρος Κανδηλάπτης, που έπεσε κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και προς τιμήν του δόθηκε το όνομά του σε στρατόπεδο της Αλεξανδρούπολης. Το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας απονεμήθηκε στην οικογένεια του Θεόδωρου Κανδηλάπτη και συγκεκριμένα στον πατέρα του, Γεώργιο Κανδηλάπτη, μετά την Κατοχή, το 1945.
Στις 29 Ιουνίου 1966, το ελληνικό κράτος τον τίμησε για την προσφορά του στα γράμματα, απονέμοντάς του τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικα σε ειδική τελετή στην Αθήνα.
Εκτός από εκπαιδευτικός, ο Κανδηλάπτης υπήρξε και δραστήριος δημοσιογράφος. Από νεαρή ηλικία συνεργάστηκε με εφημερίδες και περιοδικά όπως ο Φάρος της Ανατολής (Τραπεζούντα), ο Κόσμος (Οδησσός), ο Αργοναύτης (Μπατούμι) και ο Παιδικός Κόσμος. Μετά την εγκατάστασή του στην Ελλάδα, συνέχισε τη συγγραφική του δραστηριότητα, δημοσιεύοντας έως το 1969 περίπου 400 άρθρα, μελέτες και λογοτεχνικά κείμενα σε έντυπα της Αθήνας, της Μακεδονίας και της Θράκης.
Ο «Παπαδιαμάντης των Ποντίων» όπως χαρακτήρισαν τον Κανδηλάπτη, μέχρι τον θάνατό του το 1971, είχε εκδώσει δώδεκα βιβλία, ενώ μέρος του ανέκδοτου έργου του δημοσιεύτηκε μετά το 2001.
