Βιογραφικό
Νίκος Σπανίδης
|
Ο Νίκος Σπανίδης, μια εμβληματική μορφή του ποντιακού θεάτρου, υπήρξε το ίνδαλμα εκατοντάδων χιλιάδων Ποντίων, όπως εύστοχα περιέγραψε ο Οδυσσέας Λαμψίδης. Με τη στεντόρεια φωνή του και το επιβλητικό παράστημά του, κατέκτησε τις σκηνές της Ρωσίας και της Ελλάδας, αφήνοντας μια σπουδαία καλλιτεχνική κληρονομιά που όρισε τη χρυσή εποχή του ποντιακού θεάτρου.
Τα πρώτα χρόνια και η διαδρομή στη Ρωσία
Γεννημένος το 1901 στα Σούρμενα του Πόντου, μεγάλωσε με τα δέκα αδέλφια του κοντά στον παππού του, τον πλούσιο υφασματέμπορο Ιορδάνη Κεσόγλου, καθώς ο πατέρας του Δημήτριος είχε φύγει νωρίς από τη ζωή. Με την επιδείνωση της κατάστασης για τους Έλληνες του Πόντου, η οικογένεια Κεσόγλου κατέφυγε πρώτα στο Βατούμ και αργότερα στο Σοχούμ, ενώ ο Νίκος βρέθηκε στη Μόσχα, όπου το επίθετό του εξελληνίστηκε σε Σπανίδης.
Η φυσική του παρουσία και το υποκριτικό του ταλέντο τον οδήγησαν στους ελληνικούς θιάσους της ρωσικής πρωτεύουσας. Η πρώτη του θεατρική εμφάνιση έγινε το 1929 με τον θίασο του συγγραφέα Θεόδωρου Κανονίδη. Οι σκηνικές του ικανότητες δεν πέρασαν απαρατήρητες, και σύντομα αναγνωρίστηκε ως ο «ζεν πρεμιέ» του παραδοσιακού ποντιακού θεάτρου.
Η εγκατάσταση στην Ελλάδα και η καθιέρωση του ποντιακού θεάτρου
Το 1937-38, ο Νίκος Σπανίδης εγκαταστάθηκε στην Αθήνα με τη σύζυγο και τον γιο του, σηματοδοτώντας την απαρχή μιας νέας εποχής για το ποντιακό θέατρο. Για να βιοποριστεί, άνοιξε μαζί με τον ξάδελφό του Νίκο Κεσόγλου ένα κατάστημα δερμάτων στου Ψυρρή. Όμως, ακόμα και μέσα στο μαγαζί του, το θέατρο δεν έπαψε να αποτελεί μέρος της ζωής του, καθώς πολλοί πελάτες τον θυμούνται να απαγγέλει θεατρικά κομμάτια ή να τραγουδά ποντιακά τραγούδια.
Το 1945, ήταν ο πρώτος που τραγούδησε ποντιακό τραγούδι στο ραδιόφωνο, ενώ αργότερα συμμετείχε και στις πρώτες εκπομπές της κρατικής τηλεόρασης, προσπαθώντας να απαλύνει τη νοσταλγία των Ποντίων για την αλησμόνητη πατρίδα.
Το έργο και η θεατρική του προσφορά
Ο Σπανίδης δεν ήταν μόνο ηθοποιός, αλλά και δάσκαλος του ποντιακού θεάτρου, μυώντας νεότερους καλλιτέχνες στην παράδοση. Εντόπιζε ταλέντα ακόμα και μέσα από τυχαίες γνωριμίες και συνεργάστηκε με κορυφαίους δημιουργούς, όπως ο Φίλων Κτενίδης και ο θεατράνθρωπος Πόλυς Χάιτας.
Παράλληλα, είχε στενή συνεργασία με τον Σύλλογο «Αργοναύται-Κομνηνοί», με τα χορευτικά και χορωδιακά του τμήματα να πλαισιώνουν συχνά τις παραστάσεις του. Το 1962, τιμήθηκε για την 45χρονη προσφορά του στην καλλιτεχνική σκηνή της Ελλάδας και της Ρωσίας.
Η επιρροή του στις νεότερες γενιές
Η κληρονομιά του Νίκου Σπανίδη επεκτείνεται πέρα από το θέατρο. Υπήρξε δάσκαλος του Χρύσανθου Θεοδωρίδη καθότι τον άκουσε σε μια εκδρομή στη Δροσιά και του πρότεινε να τραγουδήσει στο θέατρο Κοτοπούλη όπου αποθεώθηκε. Η συμβολή του Σπανίδη στη διαμόρφωση της ποντιακής καλλιτεχνικής ταυτότητας του Χρύσανθου υπήρξε καθοριστική ο οποίος με τη σειρά του μετέδωσε τις γνώσεις του σε επόμενες γενιές καλλιτεχνών.
Το τέλος μιας εποχής
Η δυνατή του φωνή σώπασε στις 26 Μαρτίου 1974, αλλά η παρουσία του εξακολουθεί να αντηχεί μέσα από τις μνήμες όσων τον έζησαν. Ήταν ένας άνδρας γοητευτικός, με ψηλό αγέρωχο παράστημα και μια φωνή που ξεχώριζε ακόμα και χωρίς μικρόφωνο, αποπνέοντας αρχοντιά, παραδοσιακή λιτότητα και κλασική καθαρότητα. Έγραψε ιστορία ως ο μπροστάρης του ποντιακού θεάτρου, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στην ελληνική θεατρική παράδοση.
Albums/Singles (2)
Τραγούδια (2)
