.
.
Ιστορία και Λαογραφία της Σαντάς

Δίστιχα διάφορα

fullscreen
Αβούτα τα ψηλά ραχ̌ι͜ά
πασ̌κεί ντο είναι χώρας;
Ατά έχ’νε κρύα νερά
και σα̤ρίνια εβόρας

Αδά σ’ οσπίτ’ ντο έρθαμε
να ζει ο οικοκύρης
Να ζει η νύφε κι ο γαμπρόν
κι εμείς τα παλληκάρι͜α

Άλλο ’κι πάγω σον παρχάρ’,
άλλο ’κι παρχαρεύω
Άλλο ’κι λέγω και γελώ
κι άλλο ’κι μασχαρεύω

Αναθεμά τη λύρα σου,
γιατί ’κι παίζ’ τογρία
να τραγωδούν και χ̌αίρουνταν
τα νέικα τα παιδία

Αναθεμά τη λύρα σου,
τη λύρας ι-σ’ τ’ ωτία
Εποίν’νε με κι ελάσκουμ’νε
μεσανυχτί’ σκοτία

Αναθεμά τη λύρα σου,
τη λύρας ι-σ’ τα κόρδας
Εποίν’νε με κι ελάσκουμ’νε
μεσανυχτί’ σα πόρτας

Αναθεμά τη λύρα σου
γιατί ’κ’ εβγάλλ’ λαλίαν
να εγνεφίζ’ και κουμουλι͜άζ’
όλεν τη γειτονίαν;

Αναθεμά ’τον π’ έλεεν
«τ’ εμόν τ’ όνεμαν Γιάννε,
καλλίον να επεθάν’να
κι εσέν να μ’ είχα ειδιάναι»

Αναθεμά και τη Σαντά,
καπάνια και παΐρι͜α
π’ αναλλάζ’νε τα κόρασ̌ι͜α,
πάγ’νε σα παναΰρι͜α

Αντώντς όνταν επέθανεν
εκράτ’νεν δύο μήλα
Κλαίγ’ν’ ατον τ’ άστρι͜α τ’ ουρανού
και τη δεντρού τα φύλλα

Ας τρώγομε κι ας πίνομε
κι εμείς ας τραβωδούμε
Σον κόσμον έν’ και θάνατος
κι εμείς πάντα ’κι ζούμε

Ας τρώγομε κι ας πίνομε
και κείμες και κοιμούμες
Αβούτ’ ο κόσμον ψεύτικον
κι εμείς γιολτζ̌ήδες είμες

Αχ και τ’ εμά τα τραβωδίας
και τ’ εμά τα νηχούς -ι
χωρίζ’νε μονοστέφανα,
κοιμίζ’νε μαναχούς -ι

Δευτέρα, Τρίτ’, Τετράδ’ και Πέφτ’,
Παρασ̌κευήν δουλεύω
Τη Σάββαν όλια τρώγ’ ατα,
την Κερεκήν γυρεύω

Εβράδυνεν ο βραδι͜ανόν,
έλ’ άψον τα φωτίας
Κι όνταν ακούς το θάνατο μ’
κωφά να είν’ τ’ ωτία σ’

Ερχίνεσα να τραβωδώ,
μερών’ και ’κι τελείν’νταν
Τα λόγια μ’ ολοστρόγγυλα
και σο σ̌κοινίν ’κι κείνταν

Εμέν η μάνα μ’ είπε με
σ’ αλάτι͜α κιάν’ μη πας -ι
Εκειάν’ είναι τουρκόπουλα,
τσερίζ’νε τη φοτά σ’ -ι

Εμέν μάνα ’κ’ εγέννεσεν,
εμέν κύρης ’κ’ εποίκεν
Εμέν κορώνα εξέρασεν,
σο ποταμάκρ’ εφήκεν

Εμέν Σαντέτεν λέγ’νε με,
κανέναν ’κι φοούμαι
Ση Σουμελάν την Παναγιάν
θα πάω στεφανούμαι

Εσέν, ρακόπον, πίνω σε,
πασ̌κεί για μεθυσίαν;
Πίνω σε ας σ’ εφκιαρόπο μ’
κι ας σην τυρι͜αννισία μ’

Εσύ απ’ ατού κι ογώ απ’ αδά
σύρομε τραβωδίας
Αν ’κ’ εγροικάς να τραβωδείς
για κόψον τη λαλία σ’

Η μανίτσα μ’ εσέγκε με
να κρούω το ρδουβάνι
Αν θέλω τρώγω βούτορον
κι αν θέλω πίνω τάνι

Η πεθερά σ’ κι ο πεθερό σ’
γιατί ’κι κοινωνίζ’νε;
Ατείν’ εσ̌κυλογέρασαν,
θάνατον ’κι νουνίζ’νε

Θάλασσα ’κι φοούμαι σε,
βαθέα θα ταλεύω
Παπόρι͜α ντο χωρίζ’νε μας
όλια θα πατουρεύω

Θάλασσα, Μαύρη θάλασσα,
θάλασσ’ αναθεμά σε
Αμαρτωλή, κατάρατε,
Θεόν που ’κι φοάσαι

Και της Σαντάς τα ραχ̌ία
πασ̌κεί ντο είναι χώρας;
Ατά έχ’νε κρύα νερά
και σι͜αρίνια εβόρας

Ν’ αηλί εμέν τον ορφανόν,
σον κόσμον καν’νάν ’κ’ έχω
Κι αν τρώει με ο λύκον σο ραχ̌ίν
αραευτήν πα ’κ’ έχω

Ν’ αηλί εμέν τον ορφανόν,
ν’ αηλί εμέν τον ξένον,
εβράδυνεν ο βραδι͜ανόν,
πού θα μένω ’κι ξέρω

Ν’ αηλί εμέν τον ορφανόν
και τον πουγαλεμένον,
έναν κορίτσ’ εγάπεσα
κι έτον σουμαδεμένον

Νασάν εσάς, ψηλά ραχ̌ι͜ά,
καμίαν ’κι γεράτε!
Δι͜αβαίν’νε χρόνια και καιρούς
κι εσείν πάντα γελάτε

Ση Κουσπιδή καλόερος
και ση Σαντά τσ̌οπάνος
Ση Παναΐας το ποτάμ’
ασ̌ι͜ούχ’ς και τραβωδι͜άνος

Σον ουρανόν επέταναν
σεράντα περιστέρι͜α
Τ’ άλλα πετούν αλήγορα
και τ’ άλλα στέρι͜α-στέρι͜α

Χ̌ίλι͜α τρακόσ̌ι͜α ψέματα
κι άλλ’ εκατόν θα λέγω
Θάλασσα ’κι φοούμαι σε,
βαθέα θα ταλεύω

Σπεντάμ’ ντ’ έσαριλάευες,
ντ’ εκχ̌ύουσαν τα φύλλα σ’
Απ’ έναν έρχουν και δι͜αβαίν’ν’
τη μοθοπώρ’ τα μήνας

Τα λόγια μ’ ολοστρόγγυλα
και σο σ̌κοινίν ’κι κείνταν
Δέν’ ατα σ̌ι͜αλι͜ακιάζ’ ατα,
κυλίουν και σκοτούνταν

Το ρακίν απέσ’ σο ποτήρ’
κείται και ’κι λαλεί
’κχ̌ύν’ ατο σο καρδόπο μου,
αρχινά κηλαηδεί

Το ρακίν ογώ ’κ’ έπινα
αέτσ’ καλά-καλά -ι
Ατώρα ας σ’ εγέρασα
ευτάγω παλαλά -ι

Το στράτεμαν εγέντονε
και για τα παλληκάρι͜α
Θ’ απομέν’νε τα κορτσόπα
με τ’ άγρι͜α τα λιθάρι͜α
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
αβούτ’αυτό/ή, αυτοί/ές/ά
αβούτααυτά
αδάεδώ
αέτσ’έτσι
αηλίαλίμονο ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός)
αλάτι͜αέλατα
αλήγοραγρήγορα
αναλλάζ’νεφοράνε τα καλά/γιορτινά ρούχα
απέσ’μέσα
απομέν’νεαπομένουν
αραευτήναναζητητή, κάποιον να με γυρέψει aramak
ας σ’(ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα
ας σηναπ’ την ασό σην (από την)
ασ̌ι͜ούχ’ςασίκης, τροβαδούρος aşık/ʿāşiḳ
άστρι͜αάστρα
ατάαυτά
ατααυτά
ατείν’αυτοί
ατούεκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση)
ατώρατώρα
άψον(προστ.) άναψε
βαθέαβαθιά
βούτορονβούτυρο
βραδι͜ανόντο βράδυ
γεράτεγερνάτε
γιολτζ̌ήδεςταξιδιώτες, οδοιπόροι yolcu
γυρεύωεπαιτώ, ζητιανεύω
δέν’δένω/ει
δεντρούδέντρου
δι͜αβαίν’ν’(για τόπο) περνάνε, διασχίζουν, (για χρόνο) περνάνε διαβαίνω
δι͜αβαίν’νε(για τόπο) περνούν, διασχίζουν, (για χρόνο) περνούν (γενικότερα) περνούν, παύουν, τελειώνουν διαβαίνω
εβγάλλ’βγάζω/ει
εβόραςσκιές, δροσερά μέρη
εβράδυνενβράδιασε
εγάπεσααγάπησα
εγέννεσενγέννησε
εγέντονεέγινε
εγέρασαγέρασα
εγνεφίζ’ξυπνάει
εγροικάςκαταλαβαίνεις
ειδιάναι(απαρέμφ.) είχα δει
είμεςείμαστε
είν’(για πληθ.) είναι
εκειάν’εκεί πάνω
εκράτ’νενκρατούσε
εκχ̌ύουσανεκχύνονταν, χύνονταν, εξέρρεαν εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω
ελάσκουμ’νεπεριφερόμουν, τριγυρνούσα, περιπλανιόμουν ἀλάομαι/ηλάσκω
έλεενέλεγε
εμάδικά μου
εμόνδικός/ή/ό μου ἐμοῦ
έν’είναι
επέθανενπέθανε
επεθάν’ναπέθαινα
επέτανανπετούσαν
εποίκενέκανε, έφτιαξε ποιέω-ῶ
εποίν’νεέκανε, έφτιαχνε ποιέω-ῶ
έρθαμεήρθαμε
ερχίνεσαάρχισα
έρχουνέρχονται
έσαριλάευεςξάνθαινες, κιτρίνιζες (τα φύλλα) sarılaşmak
εσέγκεέβαλε
εσείνεσείς
εσ̌κυλογέρασανπαραγέρασαν
έτονήταν
ευτάγωκάνω, φτιάχνω εὐθειάζω
εφήκενάφησε
εφκιαρόπομελαγχολία, στενοχώρια, έγνοια, άγχος efkâr/efkār
έχ’νεέχουνε
θάνατονθάνατος
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
καλλίον(επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα
καμίανποτέ
καν’νάνκανέναν
καπάνιαλόφοι kaban/kabā/կապա (gaba)
καρδόποκαρδούλα
κατάρατεκαταραμένε!
κείμεςκειτόμαστε, ξαπλώνουμε
κείντανκείτονται, ξαπλώνουν
κείταικείτεται, ξαπλώνει
ΚερεκήνΚυριακή
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κιάν’και άνω, και εξής, και πέρα
κοιμίζ’νεκοιμίζουν, αποκοιμίζουν
κοιμούμεςκοιμόμαστε
κοινωνίζ’νεκοινωνούν, λαμβάνουν/δίνουν τη Θεία Κοινωνία
κόρδαςχορδές
κορτσόπακοριτσάκια
κορώνα(ή κορόνα) κουρούνα, μτφ. προσφώνηση γυναίκας (για γυναίκα που χήρεψε), μτφ. καημένη κορώνη
κουμουλι͜άζ’μαζεύει, στοιβάζει cumulare
Κουσπιδή(σημ. Kozandere) χωριό της περιοχής Ματσούκας
κόψον(προστ.) κόψε
κρούωχτυπώ
κυλίουνκυλάνε
’κχ̌ύν’εκχύνει, χύνει, εκβάλλει εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω
κωφάκουφά
λαλείβγάζει λαλιά, καλεί, αποκαλεί, προσκαλεί, οδηγεί
λαλίαλαλιά, φωνή
λαλίανλαλιά, φωνή
λέγ’νελένε
λιθάρι͜αλιθάρια, πέτρες
μαναχούςμονάχους
μασχαρεύωαστειεύομαι, διακωμωδώ maskara/masḫara
μεθυσίανμεθύσι, μέθη
μερών’μερώνει, ξημερώνει
μεσανυχτί’την ώρα του μεσονυχτίου
μήνας(τα) μήνες
μοθοπώρ’φθινόπωρο
ν’ αηλίαλίμονο μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός
νασάνχαρά σε
νέικανεαρά, νεανικά
νηχούςήχους
νουνίζ’νεσκέφτονται
νύφενύφη
όλενόλη/ο, ολόκληρη/ο
όλιαόλα
όνεμανόνομα
όντανόταν
οσπίτ’σπίτι hospitium<hospes
παπάλι, επίσης, ακόμα
πάγ’νεπηγαίνουν, έφυγαν, πάνε
παιδίαπαιδιά
παίζ’παίζω/παίζει
παΐρι͜απλαγιές βουνού, κατωφέρειες bayır
παλαλάτρελά, τρέλες
παναΰρι͜απανηγύρια
παπόρι͜αβαπόρια, καράβια vapore
παρχάρ’ορεινός τόπος θερινής βοσκής
παρχαρεύωπαραθερίζω σε θερινό βοσκότοπο (παρχάρι)
πασ̌κείμπας και είναι, μήπως είναι πᾶς καί ἔνι
πατουρεύωεμβυθίζω, πνίγω, μτφ. καταστρέφω, μτφ. χρεωκοπώ batırmak
Πέφτ’Πέμπτη
πίνομεπίνουμε
πόρτας(ονομ.πληθ.) πόρτες porta
ποτάμ’ποτάμι
ποταμάκρ’όχθη ποταμιού
πουγαλεμένονσκασμένο/η, βαριεστημένο/η, στενοχωρημένο/η bunalma
ρακίναλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων rakı/ˁaraḳī
ρακόπον(υποκορ.) αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων rakı/ˁaraḳī + -όπον
ραχ̌ι͜άράχες, βουνά
ραχ̌ίαράχες, βουνά
ραχ̌ίνβουνό, ράχη
ρδουβάνιξύλινο αγγείο μέσα στο οποίο φτιάχνεται το βούτυρο από γάλα ή γιαούρτι
ΣάββανΣάββατο Shabbat
σα̤ρίνιαδροσερά serin
σεράντασαράντα
σ̌ι͜αλι͜ακιάζ’δεματιάζει, κάνει φορτίο ξύλων ή χόρτων şelek<շալակ (shalag)=πλάτη, ράχη, μτφ. φορτίο
σι͜αρίνιαδροσερά serin/serigün
σκοτίασκοτάδι
σκοτούντανσκοτώνονται
σουμαδεμένοναρραβωνιασμένο/η
σπεντάμ’το δέντρο σφένδαμος ή σφεντάμι σφένδαμνος
στέρι͜αακλόνητα, σταθερά, σιγά, αργά και καθαρά
στέρι͜α-στέρι͜ασταθερά, σιγά-σιγά
στεφανούμαιστεφανώνομαι
σύρομεσέρνουμε, τραβάμε, ρίχνουμε
ταλεύωορμώ, χιμώ, βυθίζομαι dalmak
τελείν’νταντελειώνουν, εξαντλούνται
Τετράδ’Τετάρτη
τογρίααληθινά, ίσια, ευθεία, σωστά doğru
’τοναυτόν
τραβωδείςτραγουδάς
τραβωδίαςτραγούδια
τραβωδούμετραγουδάμε
τραβωδώτραγουδώ
τραγωδούντραγουδάνε
Τρίτ’Τρίτη
τρώγ’τρώω
τρώγομετρώμε
τσερίζ’νεσκίζουν, ξεσκίζουν
τυρι͜αννισίατυράννια, ταλαιπωρία
φοάσαιφοβάσαι
φοούμαιφοβάμαι
φοτάμέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά futa
φωτίας(γεν.ενικ.) φωτιάς, (ον.πληθ., τα) φωτιές
χ̌αίρουντανχαίρονται
χώραςξένος/η/ο/οι γενικά, οι/το/τα μη οικείο/α, ξενιτειάς
χωρίζ’νεχωρίζουν, ξεδιαλέγουν
ωτίααυτιά
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλ.
αβούτ’αυτό/ή, αυτοί/ές/ά
αβούτααυτά
αδάεδώ
αέτσ’έτσι
αηλίαλίμονο ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός)
αλάτι͜αέλατα
αλήγοραγρήγορα
αναλλάζ’νεφοράνε τα καλά/γιορτινά ρούχα
απέσ’μέσα
απομέν’νεαπομένουν
αραευτήναναζητητή, κάποιον να με γυρέψει aramak
ας σ’(ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα
ας σηναπ’ την ασό σην (από την)
ασ̌ι͜ούχ’ςασίκης, τροβαδούρος aşık/ʿāşiḳ
άστρι͜αάστρα
ατάαυτά
ατααυτά
ατείν’αυτοί
ατούεκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση)
ατώρατώρα
άψον(προστ.) άναψε
βαθέαβαθιά
βούτορονβούτυρο
βραδι͜ανόντο βράδυ
γεράτεγερνάτε
γιολτζ̌ήδεςταξιδιώτες, οδοιπόροι yolcu
γυρεύωεπαιτώ, ζητιανεύω
δέν’δένω/ει
δεντρούδέντρου
δι͜αβαίν’ν’(για τόπο) περνάνε, διασχίζουν, (για χρόνο) περνάνε διαβαίνω
δι͜αβαίν’νε(για τόπο) περνούν, διασχίζουν, (για χρόνο) περνούν (γενικότερα) περνούν, παύουν, τελειώνουν διαβαίνω
εβγάλλ’βγάζω/ει
εβόραςσκιές, δροσερά μέρη
εβράδυνενβράδιασε
εγάπεσααγάπησα
εγέννεσενγέννησε
εγέντονεέγινε
εγέρασαγέρασα
εγνεφίζ’ξυπνάει
εγροικάςκαταλαβαίνεις
ειδιάναι(απαρέμφ.) είχα δει
είμεςείμαστε
είν’(για πληθ.) είναι
εκειάν’εκεί πάνω
εκράτ’νενκρατούσε
εκχ̌ύουσανεκχύνονταν, χύνονταν, εξέρρεαν εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω
ελάσκουμ’νεπεριφερόμουν, τριγυρνούσα, περιπλανιόμουν ἀλάομαι/ηλάσκω
έλεενέλεγε
εμάδικά μου
εμόνδικός/ή/ό μου ἐμοῦ
έν’είναι
επέθανενπέθανε
επεθάν’ναπέθαινα
επέτανανπετούσαν
εποίκενέκανε, έφτιαξε ποιέω-ῶ
εποίν’νεέκανε, έφτιαχνε ποιέω-ῶ
έρθαμεήρθαμε
ερχίνεσαάρχισα
έρχουνέρχονται
έσαριλάευεςξάνθαινες, κιτρίνιζες (τα φύλλα) sarılaşmak
εσέγκεέβαλε
εσείνεσείς
εσ̌κυλογέρασανπαραγέρασαν
έτονήταν
ευτάγωκάνω, φτιάχνω εὐθειάζω
εφήκενάφησε
εφκιαρόπομελαγχολία, στενοχώρια, έγνοια, άγχος efkâr/efkār
έχ’νεέχουνε
θάνατονθάνατος
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
καλλίον(επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα
καμίανποτέ
καν’νάνκανέναν
καπάνιαλόφοι kaban/kabā/կապա (gaba)
καρδόποκαρδούλα
κατάρατεκαταραμένε!
κείμεςκειτόμαστε, ξαπλώνουμε
κείντανκείτονται, ξαπλώνουν
κείταικείτεται, ξαπλώνει
ΚερεκήνΚυριακή
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κιάν’και άνω, και εξής, και πέρα
κοιμίζ’νεκοιμίζουν, αποκοιμίζουν
κοιμούμεςκοιμόμαστε
κοινωνίζ’νεκοινωνούν, λαμβάνουν/δίνουν τη Θεία Κοινωνία
κόρδαςχορδές
κορτσόπακοριτσάκια
κορώνα(ή κορόνα) κουρούνα, μτφ. προσφώνηση γυναίκας (για γυναίκα που χήρεψε), μτφ. καημένη κορώνη
κουμουλι͜άζ’μαζεύει, στοιβάζει cumulare
Κουσπιδή(σημ. Kozandere) χωριό της περιοχής Ματσούκας
κόψον(προστ.) κόψε
κρούωχτυπώ
κυλίουνκυλάνε
’κχ̌ύν’εκχύνει, χύνει, εκβάλλει εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω
κωφάκουφά
λαλείβγάζει λαλιά, καλεί, αποκαλεί, προσκαλεί, οδηγεί
λαλίαλαλιά, φωνή
λαλίανλαλιά, φωνή
λέγ’νελένε
λιθάρι͜αλιθάρια, πέτρες
μαναχούςμονάχους
μασχαρεύωαστειεύομαι, διακωμωδώ maskara/masḫara
μεθυσίανμεθύσι, μέθη
μερών’μερώνει, ξημερώνει
μεσανυχτί’την ώρα του μεσονυχτίου
μήνας(τα) μήνες
μοθοπώρ’φθινόπωρο
ν’ αηλίαλίμονο μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός
νασάνχαρά σε
νέικανεαρά, νεανικά
νηχούςήχους
νουνίζ’νεσκέφτονται
νύφενύφη
όλενόλη/ο, ολόκληρη/ο
όλιαόλα
όνεμανόνομα
όντανόταν
οσπίτ’σπίτι hospitium<hospes
παπάλι, επίσης, ακόμα
πάγ’νεπηγαίνουν, έφυγαν, πάνε
παιδίαπαιδιά
παίζ’παίζω/παίζει
παΐρι͜απλαγιές βουνού, κατωφέρειες bayır
παλαλάτρελά, τρέλες
παναΰρι͜απανηγύρια
παπόρι͜αβαπόρια, καράβια vapore
παρχάρ’ορεινός τόπος θερινής βοσκής
παρχαρεύωπαραθερίζω σε θερινό βοσκότοπο (παρχάρι)
πασ̌κείμπας και είναι, μήπως είναι πᾶς καί ἔνι
πατουρεύωεμβυθίζω, πνίγω, μτφ. καταστρέφω, μτφ. χρεωκοπώ batırmak
Πέφτ’Πέμπτη
πίνομεπίνουμε
πόρτας(ονομ.πληθ.) πόρτες porta
ποτάμ’ποτάμι
ποταμάκρ’όχθη ποταμιού
πουγαλεμένονσκασμένο/η, βαριεστημένο/η, στενοχωρημένο/η bunalma
ρακίναλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων rakı/ˁaraḳī
ρακόπον(υποκορ.) αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων rakı/ˁaraḳī + -όπον
ραχ̌ι͜άράχες, βουνά
ραχ̌ίαράχες, βουνά
ραχ̌ίνβουνό, ράχη
ρδουβάνιξύλινο αγγείο μέσα στο οποίο φτιάχνεται το βούτυρο από γάλα ή γιαούρτι
ΣάββανΣάββατο Shabbat
σα̤ρίνιαδροσερά serin
σεράντασαράντα
σ̌ι͜αλι͜ακιάζ’δεματιάζει, κάνει φορτίο ξύλων ή χόρτων şelek<շալակ (shalag)=πλάτη, ράχη, μτφ. φορτίο
σι͜αρίνιαδροσερά serin/serigün
σκοτίασκοτάδι
σκοτούντανσκοτώνονται
σουμαδεμένοναρραβωνιασμένο/η
σπεντάμ’το δέντρο σφένδαμος ή σφεντάμι σφένδαμνος
στέρι͜αακλόνητα, σταθερά, σιγά, αργά και καθαρά
στέρι͜α-στέρι͜ασταθερά, σιγά-σιγά
στεφανούμαιστεφανώνομαι
σύρομεσέρνουμε, τραβάμε, ρίχνουμε
ταλεύωορμώ, χιμώ, βυθίζομαι dalmak
τελείν’νταντελειώνουν, εξαντλούνται
Τετράδ’Τετάρτη
τογρίααληθινά, ίσια, ευθεία, σωστά doğru
’τοναυτόν
τραβωδείςτραγουδάς
τραβωδίαςτραγούδια
τραβωδούμετραγουδάμε
τραβωδώτραγουδώ
τραγωδούντραγουδάνε
Τρίτ’Τρίτη
τρώγ’τρώω
τρώγομετρώμε
τσερίζ’νεσκίζουν, ξεσκίζουν
τυρι͜αννισίατυράννια, ταλαιπωρία
φοάσαιφοβάσαι
φοούμαιφοβάμαι
φοτάμέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά futa
φωτίας(γεν.ενικ.) φωτιάς, (ον.πληθ., τα) φωτιές
χ̌αίρουντανχαίρονται
χώραςξένος/η/ο/οι γενικά, οι/το/τα μη οικείο/α, ξενιτειάς
χωρίζ’νεχωρίζουν, ξεδιαλέγουν
ωτίααυτιά

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr

Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της IpHost