Δίστιχα διάφορα

Προβολή Τραγουδιού

Αβούτα τα ψηλά ραχ̌ι͜ά
πασ̌κεί ντο είναι χώρας;
Ατά έχ’νε κρύα νερά
και σα̤ρίνια εβόρας

Αδά σ’ οσπίτ’ ντο έρθαμε
να ζει ο οικοκύρης
Να ζει η νύφε κι ο γαμπρόν
κι εμείς τα παλληκάρι͜α

Άλλο ’κι πάγω σον παρχάρ’,
άλλο ’κι παρχαρεύω
Άλλο ’κι λέγω και γελώ
κι άλλο ’κι μασχαρεύω

Αναθεμά τη λύρα σου,
γιατί ’κι παίζ’ τογρία
να τραγωδούν και χ̌αίρουνταν
τα νέικα τα παιδία

Αναθεμά τη λύρα σου,
τη λύρας ι-σ’ τ’ ωτία
Εποίν’νε με κι ελάσκουμε
μεσανυχτί’ σκοτία

Αναθεμά τη λύρα σου,
τη λύρας ι-σ’ τα κόρδας
Εποίν’νε με κι ελάσκουμε
μεσανυχτί’ σα πόρτας

Αναθεμά τη λύρα σου
γιατί ’κ’ εβγάλλ’ λαλίαν
να εγνεφίζ’ και κουμουλι͜άζ’
όλεν τη γειτονίαν;

Αναθεμά ’τον π’ έλεεν
«τ’ εμόν τ’ όνεμαν Γιάννε,
καλλίον να επεθάν’να
κι εσέν να μ’ είχα ειδιάναι»

Αναθεμά και τη Σαντά,
καπάνια και παΐρι͜α
π’ αναλλάζ’νε τα κόρασ̌ι͜α,
πάγ’νε σα παναΰρι͜α

Αντώντς όνταν επέθανεν
εκράτ’νεν δύο μήλα
Κλαίγ’ν’ ατον τ’ άστρι͜α τ’ ουρανού
και τη δεντρού τα φύλλα

Ας τρώγομε κι ας πίνομε
κι εμείς ας τραβωδούμε
Σον κόσμον έν’ και θάνατος
κι εμείς πάντα ’κι ζούμε

Ας τρώγομε κι ας πίνομε
και κείμες και κοιμούμες
Αβούτ’ ο κόσμον ψεύτικον
κι εμείς γιολτζ̌ήδες είμες

Αχ και τ’ εμά τα τραβωδίας
και τ’ εμά τα νηχούς -ι
χωρίζ’νε μονοστέφανα,
κοιμίζ’νε μαναχούς -ι

Δευτέρα, Τρίτ’, Τετράδ’ και Πέφτ’,
Παρασ̌κευήν δουλεύω
Τη Σάββαν όλια τρώγ’ ατα,
την Κερεκήν γυρεύω

Εβράδυνεν ο βραδι͜ανόν,
έλ’ άψον τα φωτίας
Κι όνταν ακούς το θάνατο μ’
κωφά να είν’ τ’ ωτία σ’

Ερχίνεσα να τραβωδώ,
μερών’ και ’κι τελείν’νταν
Τα λόγια μ’ ολοστρόγγυλα
και σο σ̌κοινίν ’κι κείνταν

Εμέν η μάνα μ’ είπε με
σ’ αλάτι͜α κιάν’ μη πας -ι
Εκειάν’ είναι τουρκόπουλα,
τσερίζ’νε τη φοτά σ’ -ι

Εμέν μάνα ’κ’ εγέννεσεν,
εμέν κύρης ’κ’ εποίκεν
Εμέν κορώνα εξέρασεν,
σο ποταμάκρ’ εφήκεν

Εμέν Σαντέτεν λέγ’νε με,
κανέναν ’κι φοούμαι
Ση Σουμελάν την Παναγιάν
θα πάω στεφανούμαι

Εσέν, ρακόπον, πίνω σε,
πασ̌κεί για μεθυσίαν;
Πίνω σε ας σ’ εφκιαρόπο μ’
κι ας σην τυρι͜αννισία μ’

Εσύ απ’ ατού κι ογώ απ’ αδά
σύρομε τραβωδίας
Αν ’κ’ εγροικάς να τραβωδείς
για κόψον τη λαλία σ’

Η μανίτσα μ’ εσέγκε με
να κρούω το ρδουβάνι
Αν θέλω τρώγω βούτορον
κι αν θέλω πίνω τάνι

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αβούτ’	αυτό/ή, αυτοί/ές/ά
αβούτα	αυτά
αδά	εδώ
αλάτι͜α	έλατα
αναλλάζ’νε	φοράνε τα καλά/γιορτινά ρούχα
ας σ’	(ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα
ας σην	απ’ την	ασό σην (από την)
άστρι͜α	άστρα
ατά	αυτά
ατα	αυτά
ατού	εκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση)
άψον	(προστ.) άναψε
βούτορον	βούτυρο
βραδι͜ανόν	το βράδυ
γυρεύω	επαιτώ, ζητιανεύω
δεντρού	δέντρου
εβγάλλ’	βγάζω/ει
εβόρας	σκιές, δροσερά μέρη
εβράδυνεν	βράδιασε
εγέννεσεν	γέννησε
εγνεφίζ’	ξυπνάει
εγροικάς	καταλαβαίνεις
είμες	είμαστε
είν’	(για πληθ.) είναι
εκειάν’	εκεί πάνω
εκράτ’νεν	κρατούσε
έλεεν	έλεγε
εμά	δικά μου
εμόν	δικός/ή/ό μου	ἐμοῦ
έν’	είναι
επέθανεν	πέθανε
επεθάν’να	πέθαινα
εποίκεν	έκανε, έφτιαξε	ποιέω-ῶ
εποίν’νε	έκανε, έφτιαχνε	ποιέω-ῶ
έρθαμε	ήρθαμε
ερχίνεσα	άρχισα
εσέγκε	έβαλε
εφήκεν	άφησε
εφκιαρόπο	μελαγχολία, στενοχώρια, έγνοια, άγχος	efkâr/efkār
έχ’νε	έχουνε
’κ’	δεν	οὐκί<οὐχί
καλλίον	(επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα
καπάνια	λόφοι	kaban/kabā/կապա (gaba)
κείμες	κειτόμαστε, ξαπλώνουμε
κείνταν	κείτονται, ξαπλώνουν
Κερεκήν	Κυριακή
’κι	δεν	οὐκί<οὐχί
κιάν’	και άνω, και εξής, και πέρα
κοιμούμες	κοιμόμαστε
κόρδας	χορδές
κορώνα	(ή κορόνα) κουρούνα, μτφ. προσφώνηση γυναίκας (για γυναίκα που χήρεψε), μτφ. καημένη	κορώνη
κόψον	(προστ.) κόψε
κρούω	χτυπώ
κωφά	κουφά
λαλία	λαλιά, φωνή
λαλίαν	λαλιά, φωνή
λέγ’νε	λένε
μαναχούς	μονάχους
μασχαρεύω	αστειεύομαι, διακωμωδώ	maskara/masḫara
μεθυσίαν	μεθύσι, μέθη
μερών’	μερώνει, ξημερώνει
μεσανυχτί’	την ώρα του μεσονυχτίου
νέικα	νεαρά, νεανικά
νύφε	νύφη
όλεν	όλη/ο, ολόκληρη/ο
όλια	όλα
όνεμαν	όνομα
όνταν	όταν
οσπίτ’	σπίτι	hospitium<hospes
πάγ’νε	πηγαίνουν, έφυγαν, πάνε
παιδία	παιδιά
παίζ’	παίζω/παίζει
παΐρι͜α	πλαγιές βουνού, κατωφέρειες	bayır
παναΰρι͜α	πανηγύρια
παρχάρ’	ορεινός τόπος θερινής βοσκής
παρχαρεύω	παραθερίζω σε θερινό βοσκότοπο (παρχάρι)
πασ̌κεί	μπας και είναι, μήπως είναι	πᾶς καί ἔνι
Πέφτ’	Πέμπτη
πίνομε	πίνουμε
πόρτας	(ονομ.πληθ.) πόρτες	porta
ρακόπον	(υποκορ.) αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων	rakı/ˁaraḳī + -όπον
ραχ̌ι͜ά	ράχες, βουνά
ρδουβάνι	ξύλινο αγγείο μέσα στο οποίο φτιάχνεται το βούτυρο από γάλα ή γιαούρτι
Σάββαν	Σάββατο	Shabbat
σα̤ρίνια	δροσερά	serin
σκοτία	σκοτάδι
στεφανούμαι	στεφανώνομαι
σύρομε	σέρνουμε, τραβάμε, ρίχνουμε
Τετράδ’	Τετάρτη
τογρία	αληθινά, ίσια, ευθεία, σωστά	doğru
’τον	αυτόν
τραβωδώ	τραγουδώ
τραγωδούν	τραγουδάνε
Τρίτ’	Τρίτη
τρώγ’	τρώω
τρώγομε	τρώμε
τσερίζ’νε	σκίζουν, ξεσκίζουν
τυρι͜αννισία	τυράννια, ταλαιπωρία
φοούμαι	φοβάμαι
φοτά	μέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά	futa
φωτίας	(γεν.ενικ.) φωτιάς, (ον.πληθ., τα) φωτιές
χ̌αίρουνταν	χαίρονται
χώρας	ξένος/η/ο/οι γενικά, οι/το/τα μη οικείο/α, ξενιτειάς
χωρίζ’νε	χωρίζουν, ξεδιαλέγουν
ωτία	αυτιά