Ο βαρύς δρόμος των Ποντίων

Φίλοι μου, σ’ αυτή την ιστορία διαδραματίζεται η μοίρα ενός λαού που τράβηξε την τραγωδία της ξενιτειάς

♫

Πόσα χρόνια εμπροστά
έρθαν ορωμαίοι αδά! 
Εύραν χώματα, ραχ̌ία
και σιγά-σιγά 
μερακλία, πιτσ̌ιμλία,
αναπαχτικά 
την ζωήν ατουν εποίν’ναν
σον Θεόν καικά

Χούρμαλουχ και Απιάντα, 
Κούμα, Μεσοχώρ’, 
όλτς εκείντς ας σην Τουρκίαν
έγκεν το παπόρ’
’Χόρευανε, ’γέλανανε,
έλεγαν «αμάν!», 
’πέγ̆’νεν φρόνιμα η ζωή,
όταν το καπάν 
’ρούξεν, ’λίγωσεν ατ’ς, ’ντώκεν
σο κιφάλ’ απάν’ 
’Σκότωνεν ατ’ς εξορία,
όλτς εκείντς αμὰν

Σίτι͜α έρθεν η φουρτούνα,
έρημον, κακόν, 
αρ’ ατότε όλ’ εγροίκ’σαν
’κι ’α ’λέπ’νε καλόν
Τα χωρία ευκαιρώθαν,
εδιάγαν σπίτι͜α
’Κ’ είναι άλλο ταφλάνι͜α,
και ’κι ’α είναι κιρμίτι͜α

Σο βαρύν δρόμον εχπάσταν,
σα μακρά σα ξένα 
επεμείναν με την ψ̌ην,
ας σα δέκα έναν
Αδελφός τον αδελφό,
άντρα τη γυναίκα,
’χάνανε τοι συγγενούς,
άιντε κι άλλο δέκα!
Έρθαν με το ζόρ’, μανίτσα μ’,
εκεί σα μακρά
επεθάνανε, ’λιγούσαν,
’χάνανε μυαλά

Τόζι͜α, γούμι͜α και τσ̌αμούρι͜α,
είδαν οι χωρέτ’,
«Αχ! Τη Άκαπας ας έσαν»,
είπαν οι Κουμαλέτ’
Άσ̌κεμο έτον η ζωή,
υποφέρ’ναν, ’σύρ’ναν 
όλα ’ποίν’ναν ορωμαίοι
και μωρά πα ’ποίν’ναν

Πέρασαν καμπόσα χρόνια,
’λλάεν ο καιρός,
έχτισανε πολιτείας,
τώρα όλ’ εμπρός
«Φέψτε, φέψτε, φέψτε οπίσ’»,
ήρθε απ’ τ’ ουρανού,
εκατήβε ας σα μακρά,
η φωνή Θεού

Δύσκολο έτον  η ζωή,
χωρίς το νερόν,
«νώμε τσίρι͜α, δος μομμάκα»
βαρκίζ’ το μωρόν
Ενερι͜άσταν τα μακρά,
τη κοσμί’ το βρώμον
και εχπάσταν ορωμαίοι
σε έναν κι άλλο δρόμον

Τόμου κι έρθανε εκάτσαν,
ορωμαίοι αδά!
Εύραν χώματα, ραχ̌ία
και σιγά - σιγά 
μερακλία, πιτσ̌ιμλία,
αναπαχτικά 
την ζωήν ατουν εποίν’ναν
σον Θεόν καικά

Έχτισαν οσπίτι͜α, δρόμι͜α,
’κάτσανε τ’ ανθρώπ’ς,
τα προγράμματα ντο είχαν,
φτιάξαν ατα απόψ’
Χόρτασαν αναπνοή,
χορεύ’νε παιδία,
χάρουνταν ανθρώπ’, γελούνε,
αφτύν’νε κερία

Σκούρον έτον η μανέα,
μαύρον σκοτεινόν,
μάτι͜α ένοιξεν η γραία, 
είδεν και καλόν
Η μανέα είδεν φως,
μουχτερά και ψάρι͜α
αγελάδι͜α και τσ̌αμέσ̌ι͜α,
χτήνι͜α και κοσσάρι͜α

Τα χωρία μουν ελλάγαν,
ένταν δυνατά,
κέφ’ σο γόνατον, παιδία,
σον Θεόν καλά
Τ’ εμετέρ’ οι ορωμαίοι,
’κι ανασπάλλ’νε δώρα,
έτον άνθρωπος αΐκος,
βασιλεύ’ και τώρα

Σα χωρία μουν τσ̌ιτσ̌άκια,
κόσμος παραλής,
ντ’ άγνα θέλτς, παιδί μου; έπαρ’,
ό,τι θέλ’ η ψ̌η σ’
Τα κατσία τουν ελλάγαν,
μέσα σα βουνά
Νιά τσ̌αμούρι͜α, νιά πατάχα̤,
δρόμι͜α καθαρά

Πέλ, Αλάν και Απιάντα,
με Θεού χαράν
Όλτς εμάς που ζούμε κάτω,
’ρι͜άζ’νε από ’πάν’
Είδανε τον κόσμον όλεν,
είδανε και φως,
Ορωμαίοι ατώρα ζούνε,
δόξα Σοι ο Θεός!

Πέρασαν βροχή και χ̌ιόνια,
πίκρα και γλυκό,
Το ποντιακό αιώνες αίμα,
’πέμ’νεν καθαρό
Είδανε τον κόσμον όλεν,
είδανε και φως
Ορωμαίοι ατώρα ζούνε,
δόξα Σοι ο Θεός!