Προβολή Τραγουδιού
Συλλογή Τσ̌ι͜ατσ̌ι͜ά | Τα παναΰρι͜α |
Ιστορία και Λαογραφία της ΣαντάςΚαλλιτέχνες: Στάθης Αθανασιάδης
Σαντά, Σαντά, λελεύω σε και τ’ εμόν η πατρίδα εγέντον έξ’, εφτά χρόνια ογώ εσέν ντο ’κ’ είδα Λελεύω σε, λελεύω σε μίαν και αλλομίαν Τ’ ομμάτι͜α μ’ εσκοτείνεψαν ας σην αροθυμίαν Κρούγ’νε σο νου μ’ τα χορόντας, τ’ εσά τα παναΰρι͜α Ο κόσμος κουμουλι͜άεται ας όλια τα χωρία Άλλ’ με τα λύρας έρχουνταν και άλλ’ με τα ζουρνάδας κι από μακρά με το γρα-γρού και με τα τονανμάδας Και αρχινά το φαεπότ’ εκεί σα παρχανάδας Αδά κι ακεί ούλ’ τραβωδούν κι ευτάγ’νε σ̌ι͜αματάδας Τραβωδούνε για την σεβτάν και το χορόν γουρεύ’νε Τραβωδούν για την ξενιτει͜άν και τα τι͜άρτι͜α τουν λέγ’νε Μεσοκαιρίτζες σο χορόν εμπαίν’νε στέρι͜α-στέρι͜α κι απ’ οπίσ’ ατουν έρχουνταν τσ̌εχέλκα φωταχτέρι͜α Αναθεμά την ξενιτει͜άν, τη ξενιτειάς τα τι͜άρτι͜α ’Κι αφήν’ τ’ αρθώπ’ς να χ̌αίρουνταν και παίρ’ν’ ατείν’ μουράτι͜α
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| ακεί | εκεί | ||
| αλλομίαν | άλλη μια φορά | ||
| αρθώπ’ς | ανθρώπους | ||
| αροθυμίαν | νοσταλγία | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| ατουν | τους | ||
| αφήν’ | αφήνει | ||
| γουρεύ’νε | στήνουν, τακτοποιούν, οργανώνουν | kurmak | |
| εγέντον | έγινε | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| εμπαίν’νε | μπαίνουν | ||
| έξ’ | έξω ή ο αριθμός έξι | ||
| έρχουνταν | έρχονται | ||
| εσά | δικά σου/σας | ||
| εσκοτείνεψαν | σκοτείνιασαν | ||
| ευτάγ’νε | κάνουν, φτιάχνουν | εὐθειάζω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κουμουλι͜άεται | μαζεύεται, στοιβάζεται | culumare | |
| κρούγ’νε | χτυπούνε | κρούω | |
| λέγ’νε | λένε | ||
| λελεύω | χαίρομαι | ||
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| μεσοκαιρίτζες | γυναίκες μέσης ηλικίας | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| μουράτι͜α | επιθυμίες, πόθοι | murat/murād | |
| όλια | όλα | ||
| ομμάτι͜α | μάτια | ||
| οπίσ’ | πίσω | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| παίρ’ν’ | παίρνουν | ||
| παναΰρι͜α | πανηγύρια | ||
| παρχανάδας | καραβάνια, καταλύματα καραβανιού, μτφ. οι παρέες | barhana/bār + ḫāne | |
| σεβτάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| στέρι͜α | ακλόνητα, σταθερά, σιγά, αργά και καθαρά | ||
| στέρι͜α-στέρι͜α | σταθερά, σιγά-σιγά | ||
| τι͜άρτι͜α | καημοί, βάσανα, στενοχώριες | dert | |
| τονανμάδας | πυροβολισμοί, πυροβολισμούς | ||
| τουν | τους | ||
| τσ̌εχέλκα | άπειρα, ανώριμα, άβγαλτα | cehil/cehl | |
| φαεπότ’ | φαγοπότι | ||
| φωταχτέρι͜α | απαστράπτοντα, λαμπερά, μτφ. όμορφα | ||
| χ̌αίρουνταν | χαίρονται | ||
| χορόντας | (ονομ. τα) χοροί, (αιτ.) χορούς | ||
| χωρία | χωριά |
Εδώ στην Ελλάδα έχει γράψει αρκετά ποιήματα ό Π. Τσ̌ι͜ατσ̌ι͜άς, που αν και γεννήθηκε στη Ρωσία και δεν ξέρει καθόλου τη Σαντά, όμως έγραψε αρκετά παραστατικά. (Στάθης Αθανασιάδης)
