Προβολή Τραγουδιού
Συλλογή Πατσ̌ι͜άκου | Ο Κωσταντίνον |
Ιστορία και Λαογραφία της ΣαντάςΚαλλιτέχνες: Στάθης Αθανασιάδης
Έχ’νε με, ρίζα μ’, έχ’νε με, έχ’νε με άμον χτήνον Κανείς ’κι ξέρ’ ντο έπαθα και με τον Κωσταντίνον ’Μώ σε, νέπε, Κωσταντίνε, η μάνα σ’ εσέν ντ’ εποίν’νεν ’Αμώ την στραβήν εκείνεν εσέν γυναίκαν π’ εδίν’νεν Έβλαψαν εμέν την μάρσαν, να στραβούσαν και να ’χάσαν Εσέβαν σ’ εμόν το κρίμαν, ’κ’ εγροικάς να τρως και τρίμμαν Μίαν ’κι αχπαράεσαι, σ’ αρθώπ’ς να ταράεσαι ’Δέν ’κι ξέρτς ας σην χαράν, ’κ’ εγνωρί͜εις και την παράν Σο γορόσ̌’ δί’ς το πεντάρ’, ’κ’ έ͜εις αποθεδέν χαπάρ’ ’Αμώ σε κι ας σον ερίφ’ς την κοιλία σ’ πάντα τρίφτς Έρχουνταν ελέπ’νε σε κι εσύ ξάι ’κ’ εντρέπεσαι Απόθανον και γλύτωσον, μη γίνεσαι γιασίρ’ -ι Κι εγώ παίρω άντραν άλλον έχ’ ατονε χαζίρ -ι
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ’αμώ | (επιφ.) εκδήλωση έκπληξης, θαυμασμού ή δυσφορίας, βρε! σε καλό σου! | γαμώ | |
| αποθεδέν | από πουθενά | ||
| αρθώπ’ς | ανθρώπους | ||
| αχπαράεσαι | (αμτβ) τρομάζεις, ξαφνιάζεσαι | ||
| γιασίρ’ | κυριολ. αιχμάλωτος μτφ. ταλαίπωρος, αυτός που έχει υποστεί κακουχίες | esir | |
| γορόσ̌’ | γρόσι, νόμισμα, ίσο προς το ένα εκατοστό της (χρυσής) λίρας διαφόρων κρατών | βενετική grosso < λατινική grossus | |
| ’δέν | τίποτα | ||
| δί’ς | δίνεις | ||
| έ͜εις | έχεις | ||
| εγνωρί͜εις | γνωρίζεις | ||
| εγροικάς | καταλαβαίνεις | ||
| εδίν’νεν | έδινε | ||
| εκείνεν | εκείνη | ||
| ελέπ’νε | βλέπουνε | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| εντρέπεσαι | ντρέπεσαι | ||
| εποίν’νεν | έκανε, έφτιαχνε | ποιέω-ῶ | |
| ερίφ’ς | άνθρωπος, άντρας | herif/ḥarīf | |
| έρχουνταν | έρχονται | ||
| εσέβαν | μπήκαν | ||
| έχ’νε | έχουνε | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μάρσαν | μαύρη, κακόμοιρη, καημένη | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| ’μώ | (επιφ.) εκδήλωση έκπληξης, θαυμασμού ή δυσφορίας, βρε! σε καλό σου! | γαμώ | |
| νέπε | βρε! | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| παράν | λεφτά, το χρήμα | para/pāre | |
| πεντάρ’ | πεντάρι, πεντάγροσο αργυρό τουρκικό νόμισμα | ||
| στραβούσαν | στραβώνονται | ||
| ταράεσαι | αναμιγνύεσαι, ανακατεύεσαι, μπλέκεσαι | ||
| τρίμμαν | σούπα από μικρά τρίμματα ζυμαριού | ||
| τρίφτς | τρίβεις | ||
| χαζίρ | έτοιμος/ο/η | hazır/ḥāżir | |
| χαπάρ’ | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber | |
| ’χάσαν | (εχάσαν) χάνονταν, έχασαν | ||
| χτήνον | αγελάδα |
Λίγα χρόνια ύστερα από τη δημοσίευση της Συλλογής του Φ. Χειμωνίδη, δημοσιεύει περισσότερα και εκτενέστερα ποιήματα ο Πατσ̌ι͜άκον ο Γιωρίκας. Η συλλογή του Πατσ̌ι͜άκου είναι η σπουδαιότερη απ’ όλες, το δε περιεχόμενο αυτής ποικίλο: ερωτικά, σατιρικά, της ξενιτιάς κλπ. Παρακάτω παραθέτω μερικά· δύο ποιήματα του δημοσιεύονται στο κεφάλαιο «Η ξενιτιά». (Στάθης Αθανασιάδης)
