Έταιρον κι η λυγερή πάγ’ν όλον τον ποταμόν Έταιρον επέρνιξεν κι η κόρη ’κ’ επόρεσεν -Πέρνιξόν με, έταιρε, το τσ̌αρκούλι μ’ δίγω σε -Νι͜ά τσ̌αρκούλιν παίρω σε, νι͜ά περνήν περνίζω σε -Πέρνιξόν με, έταιρε, το τσ̌αρκούλι μ’ δίγω σε -Άλλο τάγμαν τάξον με κι ογώ ’σέν περνίζω σε -Πέρνιξόν με, έταιρε, το βραχ̌ι͜άλι μ’ δίγω σε -Ντ’ ευτάγ’ ατο τ’ άκλερον, τ’ αψιμοκαφώτατον; Άλλο τάγμαν τάξον με κι επεκεί περνίζω σε -Πέρνιξόν με, έταιρε, το ζωνάρι μ’ δίγω σε -Το ζωνάρ’ τ’ εσόν ας έν’, άλλο τάγμαν τάξον με -Πέρνιξόν με, έταιρε, το ζωνάρι μ’ δίγω σε κι ας σην ψ̌η μ’ κι ανώτερον όλια τ’ άλλα δίγω σε Ας σο χ̌έρ’ επέρπαξεν κι ατέν πέραν έσυρεν -Δος με, κόρη, ντ’ έταξες, την φιλήν ντ’ ετάγαμε Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξωπλαμπανίγαμε -Έμπρι͜α μουν λιβάδι͜α είν’, πάγω ’κεί και δίγω σε -Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Δος με, κόρη, ντ’ έταξες και ντ’ εσυνετάγαμε -Έμπρι͜α μουν κοιλάδι͜α είν’, πάμ’ εκεί και δίγω σε -Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε Δος με, κόρη, ντ’ έταξες, την φιλήν ντ’ ετάγαμε -Έμπρι͜α μουνε κώμι͜α είν’, πάμ’ εκεί και δίγω σε -Αρ’ δος κόρη ντ’ έταξες και ντ’ εσυνετάγαμε Έρθαμε κι εξέρθαμε κι εξεκαμπανίσταμε -Πέτε͜ ατον τη σ̌κύλ’ τον γιον ως αδά ντ’ εράευεν; Δότε͜ ατον ξερά-ξερά κερμούτσ̌ι͜α και στύπον τάν’ Λάχ̌’ -ιν τρώει, λάχ̌’ μωδι͜ά, λάχ̌’ την κόρ’ ελεημονι͜ά
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| βραχ̌ι͜άλι | βραχιόλι | βραχιάλιον<bracchiale<βραχίων | |
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| δότε | (προστ.) δώστε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| ελεημονι͜ά | δείχνει ελεημοσύνη, λυπάται | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| έν’ | είναι | ||
| εξεκαμπανίσταμε | απομακρυνθήκαμε πολύ, ξεμακραίναμε | ||
| εξέρθαμε | φτάσαμε | ||
| εξωπλαμπανίγαμε | απομακρυνθήκαμε πολύ | ||
| επεκεί | από εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν | ||
| επέρνιξεν | διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| επέρπαξεν | άρπαξε | ||
| επόρεσεν | μπόρεσε | ||
| εράευεν | έψαχνε, αναζητούσε | aramak | |
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| εσυνετάγαμε | συμφωνήσαμε, συνταχθήκαμε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| ετάγαμε | συμφωνήσαμε, ταχθήκαμε | ||
| έταιρε | σύντροφε! συνοδοιπόρε! | ||
| έταιρον | σύντροφος, συνοδοιπόρος | ||
| ευτάγ’ | κάνω/ει, φτιάχνω/ει | εὐθειάζω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κερμούτσ̌ι͜α | ξεροκόμματα ψωμιών | ||
| λάχ̌’ | είθε, μακάρι, μήπως και (με την ελπίδα να συμβεί) | ||
| μουν | μας | ||
| μουνε | μας | ||
| μωδι͜ά | νιώθει μούδιασμα στο στόμα μετά την γεύση ξινού φαγητού | ||
| νι͜ά | ούτε | ne | |
| όλια | όλα | ||
| πάγ’ν | πηγαίνουν | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| περνήν | διάβαση, περασιά | ||
| περνίζω | διασχίζω, περνώ απέναντι | ||
| πέτε | (προστ.) πείτε | ||
| σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
| στύπον | ξινό, στυφό | ||
| τάγμαν | τάμα | ||
| τάν’ | το υγρό υπόλειμμα ορού γάλακτος ή κρέμας μετά το ανακάτεμα του βουτύρου | Թան (tan)=λιώνω, ρέω | |
| τάξον | (προστ.) τάξε | ||
| τσ̌αρκούλι | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| τσ̌αρκούλιν | λειρί πτηνού | ||
| φιλήν | φίλημα | ||
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| ας σην | απ’ την | ασό σην (από την) | |
| ας σο | απ’ το | ασό σο (από το) | |
| ατέν | αυτήν | ||
| βραχ̌ι͜άλι | βραχιόλι | βραχιάλιον<bracchiale<βραχίων | |
| δίγω | δίνω | ||
| δος | δώσε | ||
| δότε | (προστ.) δώστε | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| ελεημονι͜ά | δείχνει ελεημοσύνη, λυπάται | ||
| έμπρι͜α | μπροστά | ἐμπρός | |
| έν’ | είναι | ||
| εξεκαμπανίσταμε | απομακρυνθήκαμε πολύ, ξεμακραίναμε | ||
| εξέρθαμε | φτάσαμε | ||
| εξωπλαμπανίγαμε | απομακρυνθήκαμε πολύ | ||
| επεκεί | από εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν | ||
| επέρνιξεν | διέσχισε, πέρασε απέναντι | ||
| επέρπαξεν | άρπαξε | ||
| επόρεσεν | μπόρεσε | ||
| εράευεν | έψαχνε, αναζητούσε | aramak | |
| έρθαμε | ήρθαμε | ||
| εσόν | δικός/ή/ό σου | ||
| εσυνετάγαμε | συμφωνήσαμε, συνταχθήκαμε | ||
| έσυρεν | έσυρε, τράβηξε, έριξε | ||
| ετάγαμε | συμφωνήσαμε, ταχθήκαμε | ||
| έταιρε | σύντροφε! συνοδοιπόρε! | ||
| έταιρον | σύντροφος, συνοδοιπόρος | ||
| ευτάγ’ | κάνω/ει, φτιάχνω/ει | εὐθειάζω | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κερμούτσ̌ι͜α | ξεροκόμματα ψωμιών | ||
| λάχ̌’ | είθε, μακάρι, μήπως και (με την ελπίδα να συμβεί) | ||
| μουν | μας | ||
| μουνε | μας | ||
| μωδι͜ά | νιώθει μούδιασμα στο στόμα μετά την γεύση ξινού φαγητού | ||
| νι͜ά | ούτε | ne | |
| όλια | όλα | ||
| πάγ’ν | πηγαίνουν | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| περνήν | διάβαση, περασιά | ||
| περνίζω | διασχίζω, περνώ απέναντι | ||
| πέτε | (προστ.) πείτε | ||
| σ̌κύλ’ | (γεν.) σκύλου | ||
| στύπον | ξινό, στυφό | ||
| τάγμαν | τάμα | ||
| τάν’ | το υγρό υπόλειμμα ορού γάλακτος ή κρέμας μετά το ανακάτεμα του βουτύρου | Թան (tan)=λιώνω, ρέω | |
| τάξον | (προστ.) τάξε | ||
| τσ̌αρκούλι | γυναικεία καλύπτρα, λειρί πτηνού | ||
| τσ̌αρκούλιν | λειρί πτηνού | ||
| φιλήν | φίλημα | ||
| χ̌έρ’ | χέρι | ||
| ψ̌η | ψυχή |
