Προβολή Τραγουδιού
Ρωμαίισσα καλομάνα |

Στιχουργοί: Μιχάλης Νικολαΐδης
Συνθέτες: Χρήστος Π. Παπαδόπουλος
Καλλιτέχνες: Κώστας Αγέρης, Μελίνα Ασλανίδου
Ση καλομάνας σο κρεβάτ’ καθέστεν τα πουλία μ’ Η ώρα έν’ να λέω σας εγώ την ιστορία μ’ Τον πόνον ντο επέρασα εκράτ’να σην καρδία μ’ Ατά καμίαν ’κ’ είπα τα, τρομάζ’ και η λαλία μ’ Σον Πόντον εγεννέθα εγώ, εκεί έν’ η πατρίδα μ’ Έταν τα χρόνι͜α ταραγά, διωγμούς και πείναν είδα Έντρισα και εποίκα αγούρ’, ’κ’ εχάν’να την ελπίδα μ’ Περήφανα και ελεύθεροι να ζούμε σην πατρίδαν Εμπαίν’ναν νύχταν οι Τουρκάντ’, εσταύρωναν ποπάδες Έρθαν και σο χωρίο μου, ’κ’ εγούεψαν μανάδες Έσπαξαν όλια τα μωρά, αντρούδες, γεροντάδες Θάμαν έν’ πως επέζησα ας σ’ αΐκα γεράδες Σο αίμαν εφουρκίουμ’νε Ν’ αηλί το τσ̌ικαρόπο μ’! Κι εκεί εντούνεν άψυχον τ’ αγούρι μ’ σ’ εγκαλιόπο μ’ Εβάρκιζα «Γιατί, Θεέ μ’; Ντ’ εποίκεν το πουλόπο μ’; Θεέ μ’, εγώ όλτς έχασα! Έλα, Έπαρ’ το ψ̌όπο μ’» Την ψ̌η μ’ ας σ’ εδίν’να εγώ είδα την Παναΐαν «Εσύ θα ζεις» είπεν «γιαβρί μ’, έ͜εις σπόρον σην κοιλίαν Δίδυμα θα τρανύντς εσύ, ρωμαίικον έ͜εις καρδίαν Προτού αποθάντς θα ιστορί͜εις για την γενοκτονίαν»
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
αγούρ’ | νέοι άνδρες | ||
αγούρι | αγόρι | ||
αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
αΐκα | τέτοια/ες | ||
αντρούδες | άντρες | ||
αποθάντς | πεθάνεις | ||
ας σ’ | (ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα | ||
ατά | αυτά | ||
γεράδες | πληγές, τραύματα | yara | |
γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
έ͜εις | έχεις | ||
εβάρκιζα | κραύγαζα, θρηνούσα γοερά | ||
εγεννέθα | γεννήθηκα | ||
εγκαλιόπο | αγκαλίτσα | ||
εγούεψαν | λυπήθηκαν, τσιγκουνεύτηκαν | kıymamak | |
εδίν’να | έδινα, παρέδιδα | ||
εκράτ’να | κρατούσα | ||
έν’ | είναι | ||
εντούνεν | χτυπούσε | ||
έντρισα | παντρεύτηκα, βρήκα άντρα (για γυναίκα) | ||
έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
εποίκεν | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
έρθαν | ήρθαν | ||
έσπαξαν | έσφαξαν | ||
έταν | ήταν | ||
εφουρκίουμ’νε | πνιγόμουν | ||
εχάν’να | έχανα, έδιωχνα | ||
θάμαν | θαύμα | ||
ιστορί͜εις | εξιστορείς, διηγείσαι | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
καλομάνας | γιαγιάς | ||
καμίαν | ποτέ | ||
λαλία | λαλιά, φωνή | ||
ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
όλια | όλα | ||
όλτς | όλους | ||
ποπάδες | παπάδες | ||
πουλόπο | πουλάκι | ||
ρωμαίικον | αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό | ||
ταραγά | ανάμικτα, ανακατωμένα, μπλεγμένα | ||
τουρκάντ’ | Τούρκοι | ||
τρανύντς | μεγαλώνεις, αναθρέφεις | τρανόω-ῶ | |
τρομάζ’ | τρέμει | ||
τσ̌ικαρόπο | (υποκορ.) σπλάχνο | ciğer/ciger | |
ψ̌η | ψυχή | ||
ψ̌όπο | ψυχούλα |