Τον κάστρον ετσ̌αβίρεψαν και τον αβτσ̌ήν επέραν Εκεί επιρικτίρεψαν μαστόρτς και μαθετάδας Ουστάπασ̌ηδες έφυγαν και οι μεϊμάρ’ εχπάσταν Κι οι μαθετάδες, νε γουρπάν’ -τ- σ’, «έχ̌ετεν υείαν», είπαν Και οι μαστόρ’ εσ̌άσ̌εψαν σε μεσοδι͜άν επέμ’ναν Εκεί πόρτας χάλκενα τσ̌αγκαλοκλειδωμένα Εκεί π’ εμβαίν’ν’ κλειδούντανε κι άλλ’ οξ̌ωκά ’κ’ εβγαίν’νε Ενούντσαν κι ελογίστανε και τερτσ̌ιπέν εποίκαν: «Παιδία, ας εγδύσκουμες κι ας απομανικούμες Παιδία, ας πιάνομε και ση καστρί’ μ’ τα πόρτας» Οι δράκ’ εξέβαν στον πόλεμον και οι πετρίτ’¹ σον κάστρεν Τα παλληκάρι͜α κι Έλλενοι και ση καστρί’ τα πόρτας ’Κ’ επόρεσαν ν’ ανοίγ’ν’ ατο κι εκάτσανε και κλαίγ’νε Κι άλλ’ έσαν νεοΰπανδροι κι άλλ’ είχαν αρραβώνας Κι άλλ’ έσαν παχ̌ομούστακοι κι άλλ’ έσαν ξερογένοι Και άλλ’ πάλ’ οι χ̌ιλέρημοι κι αρ’ έσαν γεροντάδες Ελάτε όρνι͜α στα ραχ̌ι͜ά, ζουρκάδι͜α στα σελάνι͜α Ελάτε όρνι͜α μ’ και πουλι͜ά μ’, ελάτε͜ αποφοβίστε Κι ο κυνηγάρτς επέθανεν κι ο κυνηγάρτς εθάφεν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αβτσ̌ήν | κυνηγός | avcı | |
| ανοίγ’ν’ | (ανοίγ’νε) ανοίγουν | ||
| απομανικούμες | σηκώνουμε τα μανίκια | ||
| αποφοβίστε | (προστ.) μη φοβάστε, ξεφοβηθείτε, ξεθαρρέψτε | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| εβγαίν’νε | βγαίνουν | ||
| εγδύσκουμες | γδυνόμαστε | ||
| εθάφεν | τάφηκε, θάφτηκε | ||
| Έλλενοι | Έλληνες | ||
| ελογίστανε | συλλογίστηκαν | ||
| εμβαίν’ν’ | μπαίνουν | ||
| ενούντσαν | σκέφτηκαν | ||
| εξέβαν | βγήκαν | ||
| επέθανεν | πέθανε | ||
| επέμ’ναν | απόμειναν | ||
| επέραν | πήραν | ||
| επιρικτίρεψαν | συνέλεξαν, μάζεψαν | biriktirmek | |
| εποίκαν | έκαναν, έφτιαξαν | ποιέω-ῶ | |
| επόρεσαν | μπόρεσαν | ||
| έσαν | ήταν | ||
| εσ̌άσ̌εψαν | σάστισαν, τα έχασαν | şaşmak | |
| ετσ̌αβίρεψαν | περικύκλωσαν | çevirmek | |
| έχ̌ετεν | έχετε | ||
| εχπάσταν | αναχώρησαν, κίνησαν για | ||
| ζουρκάδι͜α | ζαρκάδια | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάστρεν | κάστρο | ||
| καστρί’ | κάστρου | ||
| κλαίγ’νε | κλαίνε | ||
| κλειδούντανε | για συναντώμενα εξ αντιθέτου άκρα, (αμεταβ.) κλείνουν, συναρμόζονται | ||
| κυνηγάρτς | κυνηγός | ||
| μαθετάδες | μαθητές, τσιράκια | ||
| μαστόρ’ | (ον. πληθ.) μάστορες, (γεν.αιτ. ενικ.) μάστορα | magister | |
| μαστόρτς | μάστορες, τεχνίτες | μαγίστωρ<magister | |
| μεϊμάρ’ | αρχιτέκτονες | mimar/miʿmār | |
| μεσοδι͜άν | (στη) μέση του δρόμου, καταμεσής | ||
| ξερογένοι | αυτοί που είναι χωρίς γένια | ||
| οξ̌ωκά | έξω | ||
| ουστάπασ̌ηδες | αρχιμάστορες | ustabaşı | |
| παιδία | παιδιά | ||
| πάλ’ | πάλι, ξανά | ||
| πετρίτ’ | πετρίτες (είδος γερακιού) | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σελάνι͜α | λαγκάδια | ||
| τερτσ̌ιπέν | προσπάθεια, απόπειρα | tecrübe/tecribe | |
| τσ̌αγκαλοκλειδωμένα | τσιγκελοκλειδωμένα | çengel/çengāl + κλειδίον/κλείς | |
| υείαν | υγεία | ||
| χάλκενα | χάλκινα |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αβτσ̌ήν | κυνηγός | avcı | |
| ανοίγ’ν’ | (ανοίγ’νε) ανοίγουν | ||
| απομανικούμες | σηκώνουμε τα μανίκια | ||
| αποφοβίστε | (προστ.) μη φοβάστε, ξεφοβηθείτε, ξεθαρρέψτε | ||
| αρ’ | εισάγει ή τονίζει πρόταση με ποικίλες σημασιολογικές αποχρώσεις: λοιπόν, άρα, έτσι, επομένως, δηλαδή, τέλος πάντων, τώρα, άντε, με χροιά παρότρυνσης ή επίγνωσης, όπως το τουρκ. ha | ἄρα | |
| γουρπάν’ | θυσία | kurban/ḳurbān | |
| εβγαίν’νε | βγαίνουν | ||
| εγδύσκουμες | γδυνόμαστε | ||
| εθάφεν | τάφηκε, θάφτηκε | ||
| Έλλενοι | Έλληνες | ||
| ελογίστανε | συλλογίστηκαν | ||
| εμβαίν’ν’ | μπαίνουν | ||
| ενούντσαν | σκέφτηκαν | ||
| εξέβαν | βγήκαν | ||
| επέθανεν | πέθανε | ||
| επέμ’ναν | απόμειναν | ||
| επέραν | πήραν | ||
| επιρικτίρεψαν | συνέλεξαν, μάζεψαν | biriktirmek | |
| εποίκαν | έκαναν, έφτιαξαν | ποιέω-ῶ | |
| επόρεσαν | μπόρεσαν | ||
| έσαν | ήταν | ||
| εσ̌άσ̌εψαν | σάστισαν, τα έχασαν | şaşmak | |
| ετσ̌αβίρεψαν | περικύκλωσαν | çevirmek | |
| έχ̌ετεν | έχετε | ||
| εχπάσταν | αναχώρησαν, κίνησαν για | ||
| ζουρκάδι͜α | ζαρκάδια | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάστρεν | κάστρο | ||
| καστρί’ | κάστρου | ||
| κλαίγ’νε | κλαίνε | ||
| κλειδούντανε | για συναντώμενα εξ αντιθέτου άκρα, (αμεταβ.) κλείνουν, συναρμόζονται | ||
| κυνηγάρτς | κυνηγός | ||
| μαθετάδες | μαθητές, τσιράκια | ||
| μαστόρ’ | (ον. πληθ.) μάστορες, (γεν.αιτ. ενικ.) μάστορα | magister | |
| μαστόρτς | μάστορες, τεχνίτες | μαγίστωρ<magister | |
| μεϊμάρ’ | αρχιτέκτονες | mimar/miʿmār | |
| μεσοδι͜άν | (στη) μέση του δρόμου, καταμεσής | ||
| ξερογένοι | αυτοί που είναι χωρίς γένια | ||
| οξ̌ωκά | έξω | ||
| ουστάπασ̌ηδες | αρχιμάστορες | ustabaşı | |
| παιδία | παιδιά | ||
| πάλ’ | πάλι, ξανά | ||
| πετρίτ’ | πετρίτες (είδος γερακιού) | ||
| πόρτας | (ονομ.πληθ.) πόρτες | porta | |
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| σελάνι͜α | λαγκάδια | ||
| τερτσ̌ιπέν | προσπάθεια, απόπειρα | tecrübe/tecribe | |
| τσ̌αγκαλοκλειδωμένα | τσιγκελοκλειδωμένα | çengel/çengāl + κλειδίον/κλείς | |
| υείαν | υγεία | ||
| χάλκενα | χάλκινα |
¹ Ο Δ. Οικονομίδης το αποδίδει ως «πιθανόν οι αναρριχητές βράχων»
Με την ευγενική χορηγία φιλοξενίας της 