Προβολή Τραγουδιού
Μανουσ̌άκια, τουτουγιάδες |
Τ’ αναλλαγάδ’Στιχουργοί: Νάκος Ευσταθιάδης
Συνθέτες: Παναγιώτης Χωλόπουλος
Καλλιτέχνες: Δημήτρης Κεχαγιάς, Παναγιώτης Χωλόπουλος
Δείσα ερρούξεν σον παρχάρ’, γραγ̆ού και παγωνία Κι η τρυγονίτσα μ’ σο ραχ̌ίν με τα μικρά τ’ αρνία Εξέβα σο αράεμαν και πού κέσ’ ν’ αραεύω; Τ’ απότιγα τ’ αμάραντα με δάκρυ͜α θα αρδεύω ♫ Μανουσ̌άκια, τουτουγιάδες, παρχαρόπουλα, σεβντάδες Και ρομάνες σα ραχ̌ία άμον τα νερά τα κρύα Ανεφόρι͜α, κατηφόρι͜α σο παρχάρ’ χαμούφτας, μόρι͜α Τα χ̌ειλόπα τ’ς άμον μέλ’ και το φίλεμαν ’κι θέλ’ Το κοπάδι μ’ αελάδι͜α, όλια είναι αλμεγάδι͜α Τραγωδώ και ρδουβανίζω, ’θόγαλαν τ’ αρνί μ’ ποτίζω Σα παρχάρι͜α τα σεβντάδες είν’ αγιάτρευτα γεράδες Σα καρδίας ντο εμπαίν’νε, φέρ’νε ρίζας κι έξ’ ’κ’ εβγαίν’νε
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αελάδι͜α | οι αγελάδες νεαρής ηλικίας που δεν έχουν γεννήσει ακόμα, δαμάλες | ||
| αλμεγάδι͜α | τα πρόσφορα για άρμεγμα ζώα | ||
| αμάραντα | (επιστ. Helichrysum stoechas) τα αγριολούλουδα ελίχρυσος ο πολύτιμος | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απότιγα | απότιστα | ||
| αράεμαν | ψάξιμο, αναζήτηση | arama | |
| αραεύω | ψάχνω, αναζητώ, γυρεύω | aramak | |
| αρδεύω | ποτίζω φυτά και δέντρα | ||
| γεράδες | πληγές, τραύματα | yara | |
| γραγ̆ού | πάχνη | ||
| δείσα | ομίχλη | δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά | |
| εβγαίν’νε | βγαίνουν | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εμπαίν’νε | μπαίνουν | ||
| έξ’ | έξω ή ο αριθμός έξι | ||
| εξέβα | βγήκα, ανέβηκα, μτφ. προέκυψα | ||
| ερρούξεν | έπεσε | ||
| ’θόγαλαν | ανθόγαλο, λιπαρή ουσία σαν αφρός που εμφανίζεται στην επιφάνεια του γάλακτος, όταν αυτό βράσει | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| κέσ’ | προς τα εκεί, προς το μέρος εκείνο | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| μανουσ̌άκια | μενεξέδες/βιολέτες | մանուշակ (manušak)<manafšak | |
| μέλ’ | μέλι | ||
| μόρι͜α | βατόμουρα | μόρον | |
| όλια | όλα | ||
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| παρχάρι͜α | ορεινοί τόποι θερινής βοσκής | ||
| παρχαρόπουλα | πουλιά του παρχαριού (βλ. παρχάρι) | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| ρδουβανίζω | χτυπώ γάλα στο δουρβάνι (ή δρουβάνι) για να γίνει βούτυρο | ||
| ρίζας | (γεν. ενικού) ρίζας, (ον./αιτ. πληθ.) ρίζες | ||
| ρομάνες | παρχαρομάνες, γυναίκες επιφορτισμένες με την επιμέλεια των ζώων και άλλες γαλακτοκομικές εργασίες στο παρχάρι (θερινό βοσκοτόπι) | ||
| σεβντάδες | έρωτες | sevda/sevdā | |
| τουτουγιάδες | το φυτό αμάραντος (Helichrysum stoechas – Ελίχρυσος ο πολύτιμος) | dudiye otu/tutuya | |
| τραγωδώ | τραγουδάω | ||
| τρυγονίτσα | (υποκορ.) το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| φέρ’νε | φέρνουν | ||
| φίλεμαν | φιλί | ||
| χ̌ειλόπα | χειλάκια | ||
| χαμούφτας | φράουλες |
