Ν’ αηλί εμέν, να χα εμέν, άλλο ’κ’ είδα αΐκον Απόψ’ είδα ’ναν όρωμαν, έτον πολλά ατσ̌αΐπ’κον Είδα τη θάλασσαν γαράν, τα παπόρι͜α γιαπία Είδα ζώσκουμ’ έναν ζωνάρ’, δεκαπέντε αλι͜απία Είδα τη πεθερού μ’ τ’ οσπίτ’ όλεν βρούλαν γομάτον και η αγάπη μ’ σ’ οσπιτί’ τη μέσεν εκοιμάτον Είδα ερρούξα σο ποτάμ’, εγέμ’ και περισ̌άν’ -ι Ατσάπς αβούτο τ’ όρωμαν σα ποίον έν’ νισ̌άνι; Όποιος εξηγίζει͜ ατο να ιεύ’ σην καρδία μ’ άμον ντο λέγ’ ατ’ αδακά ’γώ με την τραβωδία μ’ Ας εξηγίζ’ ατο ογώ κι εσείν αφουκρεθέτεν και ως να τελειών’ ατο, εσείν ωρία κλαίτεν Η θάλασσα έν’ ουρανόν και το ζωνάρ’ ο ήλεν Ν’ αηλί ατέν την άκλερον το χαπάρ’ αν επήρεν Το χ̌ι͜όν’ κρύον η ξενιτει͜ά, το τέλος εθε ’κ’ έρ’ται Το αίμαν έν’ ο θάνατον, χαπάρ’ όθεν έν’ έρ’ται Η φωτία έν’ καμονή, αγάπ’ς τυρι͜αννισίαν Μάνα, τ’ αρνί σ’ επέθανεν σ’ έρημον την Περσίαν Τη ποταμί’ το ρούξιμον ντ’ εγέμ’ και περισ̌άν’ -ι Τα δά̤κρυ͜α σ’ θα τρέχ’νε ποτάμ’ σ’ εκείνο είν’ νισ̌άνι Κλάψο με, μάνα, φλιβερά, επέμ’να σα γαρίπ’κα Τη ξενιτείας τα μέρι͜α για τ’ εμάς είν’ αΐκα Μάνα, ’γώ ας δι͜ατάχκουμαι, όλι͜α ντο λέγω ποίσον Ατό τ’ έρημον την οτά μ’ ασκηταρείον χτίσον Ατού σον τόπον ντ’ εκοιμούμ’ βάλεν εσύ εικόναν, τον Α’έρ’, Αε-Θόδωρον και τον Αε-Νικόλαν Ποίσον και το κοιμητέρι μ’, βάλεν απέσ’ καντήλαν κι ας έρχουν τονατεύ’ν’ ατο εμέν οι φίλ’ που ’κ’ είδαν Κι εσύ όσα θα κρούει κωδών’ το καντηλόπο μ’ άψον Όσα κρούω κι ογώ σο νου σ’, δέβα εκαικά και κλάψον
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αβούτο | αυτό | ||
| αγάπ’ς | αγάπης | ||
| αδακά | εδώ κόντα | ||
| Α’έρ’ | αϊ-Γιώργη | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| αΐκα | τέτοια/ες | ||
| αΐκον | τέτοιο/α | ||
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| αλι͜απία | πήχεις | αγν.ετυμολογίας | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| ατέν | αυτήν | ||
| ατού | εκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση) | ||
| ατσ̌αΐπ’κον | περίεργο, εκκεντρικό, προκλητικό | acayip/ʿacāʾib | |
| αφουκρεθέτεν | (προστ.) αφουγκραστείτε | ||
| άψον | (προστ.) άναψε | ||
| βάλεν | (προστ.) βάλε | ||
| βρούλαν | φλόγα | brûler | |
| γαρίπ’κα | ξένα, μοναχικά, φτωχά, ανήμπορα | garip/ġarīb | |
| γιαπία | ημιτελές οικοδομές | yapı | |
| γομάτον | γεμάτο/η | ||
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| δι͜ατάχκουμαι | δίνω οδηγίες, κάνω διαθήκη | ||
| εγέμ’ | έγινα | ||
| εθε | του/της | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εκαικά | εκεί κοντά ακριβώς, εκεί κάτω | ||
| εκοιμάτον | κοιμόταν | ||
| εκοιμούμ’ | κοιμόμουν | ||
| έν’ | είναι | ||
| εξηγίζ’ | εξηγώ/είς | ||
| εξηγίζει | εξηγεί | ||
| επέθανεν | πέθανε | ||
| επέμ’να | απόμεινα | ||
| ερρούξα | έπεσα | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| έρχουν | έρχονται | ||
| εσείν | εσείς | ||
| έτον | ήταν | ||
| ζώσκουμ’ | ζώνομαι, φορώ πάνω μου | ζώννυμι | |
| ήλεν | ήλιος/ήλιο | ||
| θάνατον | θάνατος | ||
| ιεύ’ | ταιριάζει | uymak | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καμονή | καημός | ||
| καντηλόπο | καντηλάκι | ||
| κλάψο | (προστ.) κλάψε | ||
| κλάψον | (προστ.) κλάψε | ||
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| κρούω | χτυπώ | ||
| κωδών’ | κουδούνι | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μέσεν | μέση | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νισ̌άνι | σημάδι, στόχος, αρραβώνας | nişan/nişān | |
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όρωμαν | όνειρο | ||
| όσα | όσες φορές | ||
| οσπίτ’ | σπίτι | hospitium<hospes | |
| οσπιτί’ | σπιτιού | hospitium<hospes | |
| οτά | δωμάτιο | oda | |
| παπόρι͜α | βαπόρια, καράβια | vapore | |
| περισ̌άν’ | εξαθλιωμένo, κακομοίρη, δυστυχή | perişan/perīşān | |
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| ποταμί’ | ποταμιού | ||
| ρούξιμον | πέσιμο | ||
| τονατεύ’ν’ | διακοσμούν, στολίζουν, (για τραπέζι) στρώνουν μεγαλοπρεπώς, καλλωπίζουν | donatmak | |
| τραβωδία | τραγούδι | ||
| τρέχ’νε | τρέχουν | ||
| τυρι͜αννισίαν | τυράννια, ταλαιπωρία | ||
| φίλ’ | (προστ. φιλώ) φίλα, (πληθ. φίλον) φίλοι | ||
| φλιβερά | θλιβερά | ||
| χ̌ι͜όν’ | χιόνι | ||
| χαπάρ’ | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber | |
| χτίσον | (προστ.) χτίσε, φτιάξε | ||
| ωρία | (προστ.) πρόσεξε, φύλαξε, φυλάξου, επέβλεψε |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αβούτο | αυτό | ||
| αγάπ’ς | αγάπης | ||
| αδακά | εδώ κόντα | ||
| Α’έρ’ | αϊ-Γιώργη | ||
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| αΐκα | τέτοια/ες | ||
| αΐκον | τέτοιο/α | ||
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| αλι͜απία | πήχεις | αγν.ετυμολογίας | |
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| απέσ’ | μέσα | ||
| ατέν | αυτήν | ||
| ατού | εκεί (σε τόπο ή σημείο που βρίσκεται σε κάποιο απόσταση) | ||
| ατσ̌αΐπ’κον | περίεργο, εκκεντρικό, προκλητικό | acayip/ʿacāʾib | |
| αφουκρεθέτεν | (προστ.) αφουγκραστείτε | ||
| άψον | (προστ.) άναψε | ||
| βάλεν | (προστ.) βάλε | ||
| βρούλαν | φλόγα | brûler | |
| γαρίπ’κα | ξένα, μοναχικά, φτωχά, ανήμπορα | garip/ġarīb | |
| γιαπία | ημιτελές οικοδομές | yapı | |
| γομάτον | γεμάτο/η | ||
| δέβα | (προστ.) πήγαινε | ||
| δι͜ατάχκουμαι | δίνω οδηγίες, κάνω διαθήκη | ||
| εγέμ’ | έγινα | ||
| εθε | του/της | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| εκαικά | εκεί κοντά ακριβώς, εκεί κάτω | ||
| εκοιμάτον | κοιμόταν | ||
| εκοιμούμ’ | κοιμόμουν | ||
| έν’ | είναι | ||
| εξηγίζ’ | εξηγώ/είς | ||
| εξηγίζει | εξηγεί | ||
| επέθανεν | πέθανε | ||
| επέμ’να | απόμεινα | ||
| ερρούξα | έπεσα | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| έρχουν | έρχονται | ||
| εσείν | εσείς | ||
| έτον | ήταν | ||
| ζώσκουμ’ | ζώνομαι, φορώ πάνω μου | ζώννυμι | |
| ήλεν | ήλιος/ήλιο | ||
| θάνατον | θάνατος | ||
| ιεύ’ | ταιριάζει | uymak | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καμονή | καημός | ||
| καντηλόπο | καντηλάκι | ||
| κλάψο | (προστ.) κλάψε | ||
| κλάψον | (προστ.) κλάψε | ||
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| κρούω | χτυπώ | ||
| κωδών’ | κουδούνι | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μέσεν | μέση | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| νισ̌άνι | σημάδι, στόχος, αρραβώνας | nişan/nişān | |
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| όλεν | όλη/ο, ολόκληρη/ο | ||
| όρωμαν | όνειρο | ||
| όσα | όσες φορές | ||
| οσπίτ’ | σπίτι | hospitium<hospes | |
| οσπιτί’ | σπιτιού | hospitium<hospes | |
| οτά | δωμάτιο | oda | |
| παπόρι͜α | βαπόρια, καράβια | vapore | |
| περισ̌άν’ | εξαθλιωμένo, κακομοίρη, δυστυχή | perişan/perīşān | |
| ποίσον | (προστ.) κάνε, φτιάξε | ποιέω, ποιῶ | |
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| ποταμί’ | ποταμιού | ||
| ρούξιμον | πέσιμο | ||
| τονατεύ’ν’ | διακοσμούν, στολίζουν, (για τραπέζι) στρώνουν μεγαλοπρεπώς, καλλωπίζουν | donatmak | |
| τραβωδία | τραγούδι | ||
| τρέχ’νε | τρέχουν | ||
| τυρι͜αννισίαν | τυράννια, ταλαιπωρία | ||
| φίλ’ | (προστ. φιλώ) φίλα, (πληθ. φίλον) φίλοι | ||
| φλιβερά | θλιβερά | ||
| χ̌ι͜όν’ | χιόνι | ||
| χαπάρ’ | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber | |
| χτίσον | (προστ.) χτίσε, φτιάξε | ||
| ωρία | (προστ.) πρόσεξε, φύλαξε, φυλάξου, επέβλεψε |
