Ας αρχινώ και λέγω σας ’γώ έναν τραβωδίαν για τ’ εκείνον που αρρωσταίν’ μακρά σην ξενιτείαν Αρρωσταίν’νε σην ξενιτει͜άν, κανείς ’κ’ έν’ να τερεί ατ’ς, έναν χουλιαρέαν φαΐν, ούτε νερόν να δί’ ατ’ς Κανείς ’κι πάει εμπαίν’ απέσ’, όλ’ πάγ’νε ση δουλείαν Αν κάποιος παρϊασλιαεύ’ τα τρί’ ημέρας μίαν Εξέρετεν ντό υποφέρ’ εκείνος ο καημένον; Ας σον πουρνόν ως τουβραδύ τ’ ομμάτ’ν ατ’ έν’ κλαιμένον Ατότε τυρι͜αννίσ̌κεται, μοιρολογά και κλαίει τα τι͜άρτι͜α τη καρδίας ατ’ αρχινά ’τός να λέει: -Μιάρ’ κάτ’ εποίκα ογώ σον κόσμον αμαρτίαν και να σύρω σο κρεβάτι μ’ ατόσον αρρωστίαν; Αχ, ουρανέ, ντ’ εποίκα σε κι ατόσον τυρι͜αννί͜εις με, και σα γαρίπ’κα τα μέρι͜α ατόσον να κλαινί͜εις με; Εγέντονε σην ξενιτει͜άν στέκω ατόσα χρόνια Έπαρ’ την ψ̌η μ’ να γλυτώνω ας σα τρανά τα πόνια Αφήνω σε τη μάνα μου να κλαίει και να ματούται Αφήνω σε την κάλη μου να πάει ρούζ’ και σκοτούται Το μαναχόν το παιδόπο μ’ νά ’λεπα ’ποίκα άχτ’ κι ατώρα ας σου ’κ’ επόρεσα, εκείνο πα δι͜ατάχτ’ Όνταν τρανύν’ και ερωτά, «μάνα, πού έν’ ο κύρη μ’;» ας λέγ’ν’ ατο ντ’ ευρίεται αδά το κοιμητήρι μ’ Ας μαθίζ’ν’ ατο γράμματα, στείλ’ν’ ατο σο σχολείον για να μη βλαστημά εμέν ντο ’κ’ εφέκα το βίον
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αρρωσταίν’νε | αρρωσταίνουν | ||
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| ας σου | από του, από τότε που/αφότου, από αυτό που | ||
| ατόσον | τόσο | ||
| ατότε | τότε | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| ατώρα | τώρα | ||
| βίον | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
| γαρίπ’κα | ξένα, μοναχικά, φτωχά, ανήμπορα | garip/ġarīb | |
| δί’ | δίνει | ||
| δι͜ατάχτ’ | πάρε διαταγή | ||
| δουλείαν | δουλειά | ||
| εγέντονε | έγινε | ||
| εμπαίν’ | μπαίνει | ||
| έν’ | είναι | ||
| εξέρετεν | ξέρετε | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| επόρεσα | μπόρεσα | ||
| ερωτά | ρωτάει | ||
| ευρίεται | βρίσκεται | ||
| εφέκα | άφησα | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαιμένον | κλαμένο/η | ||
| κλαινί͜εις | κάνεις κάποιον να κλάψει, στενοχωρείς | ||
| λέγ’ν’ | λένε | ||
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| ματούται | ματώνει | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| ομμάτ’ν | μάτι | ||
| όνταν | όταν | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πάγ’νε | πηγαίνουν, έφυγαν, πάνε | ||
| παιδόπο | παιδάκι | ||
| ’ποίκα | (εποίκα) έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| πόνια | (ονομ.) πόνοι, (αιτ.) πόνους | ||
| πουρνόν | πρωί, πρωινό, επαύριον | ||
| ρούζ’ | πέφτει, ρίχνει, μτφ. αναλογεί | ||
| σκοτούται | σκοτώνεται | ||
| σύρω | σέρνω, τραβώ, ρίχνω | ||
| τερεί | κοιτάει | ||
| τι͜άρτι͜α | καημοί, βάσανα, στενοχώριες | dert | |
| τρανά | μεγάλα | ||
| τρανύν’ | μεγαλώνω/ει, αναθρέφω/ει | τρανόω-ῶ | |
| τρί’ | τρεις | ||
| τυρι͜αννί͜εις | τυραννάς, ταλαιπωρείς | ||
| ψ̌η | ψυχή |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αρρωσταίν’νε | αρρωσταίνουν | ||
| ας σα | απ’ τα | ασό σα (από τα) | |
| ας σον | απ’ τον | ασό σον (από τον) | |
| ας σου | από του, από τότε που/αφότου, από αυτό που | ||
| ατόσον | τόσο | ||
| ατότε | τότε | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| ατώρα | τώρα | ||
| βίον | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
| γαρίπ’κα | ξένα, μοναχικά, φτωχά, ανήμπορα | garip/ġarīb | |
| δί’ | δίνει | ||
| δι͜ατάχτ’ | πάρε διαταγή | ||
| δουλείαν | δουλειά | ||
| εγέντονε | έγινε | ||
| εμπαίν’ | μπαίνει | ||
| έν’ | είναι | ||
| εξέρετεν | ξέρετε | ||
| έπαρ’ | (προστ.) πάρε | ||
| εποίκα | έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| επόρεσα | μπόρεσα | ||
| ερωτά | ρωτάει | ||
| ευρίεται | βρίσκεται | ||
| εφέκα | άφησα | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κάλη | η αγαπητή σύζυγος, η σύζυγος | ||
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαιμένον | κλαμένο/η | ||
| κλαινί͜εις | κάνεις κάποιον να κλάψει, στενοχωρείς | ||
| λέγ’ν’ | λένε | ||
| μακρά | (επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα | ||
| μαναχόν | (έναρθρο) μοναχός, μοναχό, (επίρρ) μόνο/μοναχά | ||
| ματούται | ματώνει | ||
| μέρι͜α | μέρη | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| ομμάτ’ν | μάτι | ||
| όνταν | όταν | ||
| πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
| πάγ’νε | πηγαίνουν, έφυγαν, πάνε | ||
| παιδόπο | παιδάκι | ||
| ’ποίκα | (εποίκα) έκανα, έφτιαξα | ποιέω-ῶ | |
| πόνια | (ονομ.) πόνοι, (αιτ.) πόνους | ||
| πουρνόν | πρωί, πρωινό, επαύριον | ||
| ρούζ’ | πέφτει, ρίχνει, μτφ. αναλογεί | ||
| σκοτούται | σκοτώνεται | ||
| σύρω | σέρνω, τραβώ, ρίχνω | ||
| τερεί | κοιτάει | ||
| τι͜άρτι͜α | καημοί, βάσανα, στενοχώριες | dert | |
| τρανά | μεγάλα | ||
| τρανύν’ | μεγαλώνω/ει, αναθρέφω/ει | τρανόω-ῶ | |
| τρί’ | τρεις | ||
| τυρι͜αννί͜εις | τυραννάς, ταλαιπωρείς | ||
| ψ̌η | ψυχή |
