| Στιχουργοί | |
| Συνθέτες |
Πώς ’κι τρομάζ’νε τα ραχ̌ι͜ά όντες αναστενάζω! Αναστενάζω φλιβερά και κλαίω από καρδίας Τα δά̤κρα μ’ γίν’ντανε ποτάμ’ και σ’κών’νε χαλαρδίας Τα λόγια μ’ γίν’ντανε φαρμάκ’, τον κόσμον φαρμακών’νε Τα μοιρολόγια μ’ άψιμον την πλάση κατακαίγ’νε Πάω να πάω, ’κ’ επορώ, κι αν πάω πού να πάω; Φωλέα ’κ’ έχω ώσπου ζω ταφίν αν αποθάνω Αηλί εμέν τον άκλερον τον μαυροξενιτέαν Ήνταν εδώκε με ο Θεόν εγένταν όλια ξένα Τ’ αύλι͜ας ι-μ’ ’χορταρίασαν τ’ οσπίτι͜α μ’ εχαλάγαν Τα στράτας ι-μ’ εκόπανε, τα δρόμι͜α μ’ όλια εβζήγαν Τη κοσμί’ τα πετούμενα κλαίγ’νε εγώ όνταν κλαίγω Κλαίγ’ν’ τα νερά σο ποταμάκρ’ κλαίγ’ν’ σα πεγαδομμάτι͜α Τα δεντρά συντρομά̤γουνταν, τα φύλλα τουν δακρύζ’νε Πάω να πάω, ’κ’ επορώ, κι αν πάω πού να πάω; Φωλέα ’κ’ έχω ώσπου ζω ταφίν αν αποθάνω Αηλί εμέν τον άκλερον τον μαυροξενιτέαν Κλαίω, λιβών’ ο ουρανόν και τ’ άστρα χαμελύν’νε Απάν’ σα ραχ̌οκέφαλα καρφούνταν κι αφουκρούνταν Το τίνος έν’ το κλάψιμον, τίνος μοιρολογίαν; Κλαίω, λιβών’ ο ουρανόν και τ’ άστρα χαμελύν’νε Κλαίγ’νε κι εκείνα μετ’ εμέν, κλαινίζ’νε και τον φέγγον Πώς ’κι τρομάζ’νε τα ραχ̌ι͜ά όντες αναστενάζω! Πάω να πάω, ’κ’ επορώ, κι αν πάω πού να πάω; Φωλέα ’κ’ έχω ώσπου ζω ταφίν αν αποθάνω Αηλί εμέν τον άκλερον τον μαυροξενιτέαν [x2]
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| αποθάνω | πεθαίνω | ||
| αφουκρούνταν | αφουγκράζονται | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| γίν’ντανε | γίνονται | ||
| δακρύζ’νε | δακρύζουν | ||
| δρόμι͜α | δρόμοι, δρόμους | ||
| εβζήγαν | έσβησαν | ||
| εγένταν | έγιναν | ||
| εδώκε | έδωσε | ||
| εκόπανε | κοπήκαν | ||
| έν’ | είναι | ||
| επορώ | μπορώ | ||
| εχαλάγαν | (αμεταβ.) χάλασαν | ||
| ήνταν | οτιδήποτε, ό,τι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| καρφούνταν | καρφώνονται | ||
| κατακαίγ’νε | κατακαίνε | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίγ’νε | κλαίνε | ||
| κλαινίζ’νε | στενοχωρούν, κάνουν κάποιον να κλάψει | ||
| κοσμί’ | κόσμου | ||
| λιβών’ | συννεφιάζει | λίβος<λείβω | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| όλια | όλα | ||
| όνταν | όταν | ||
| όντες | όταν | ||
| οσπίτι͜α | σπίτια | hospitium<hospes | |
| πεγαδομμάτι͜α | πηγές νερού | ||
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| ποταμάκρ’ | όχθη ποταμιού | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌οκέφαλα | κορφές βουνών | ||
| σ’κών’νε | σηκώνουν | ||
| στράτας | (ονομ.) δρόμοι, (αιτ.) δρόμους | ||
| συντρομά̤γουνταν | τρέμουν ολόκληρα | ||
| ταφίν | τάφος | ||
| τίνος | ποιού; | ||
| τουν | τους | ||
| τρομάζ’νε | τρέμουν | ||
| φαρμακών’νε | φαρμακώνουν | ||
| φέγγον | φεγγάρι | ||
| φλιβερά | θλιβερά | ||
| φωλέα | φωλιά | ||
| χαλαρδίας | (ον. πληθ., τα) πλημμύρες χειμάρρων (γεν. ενικ) πλημμύρας χειμάρρου | ||
| χαμελύν’νε | χαμηλώνουν | ||
| ’χορταρίασαν | γέμισαν χορτάρι |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| άκλερον | άκληρο, φτωχό, δύστυχο, ταλαίπωρο | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| αποθάνω | πεθαίνω | ||
| αφουκρούνταν | αφουγκράζονται | ||
| άψιμον | φωτιά | ||
| γίν’ντανε | γίνονται | ||
| δακρύζ’νε | δακρύζουν | ||
| δρόμι͜α | δρόμοι, δρόμους | ||
| εβζήγαν | έσβησαν | ||
| εγένταν | έγιναν | ||
| εδώκε | έδωσε | ||
| εκόπανε | κοπήκαν | ||
| έν’ | είναι | ||
| επορώ | μπορώ | ||
| εχαλάγαν | (αμεταβ.) χάλασαν | ||
| ήνταν | οτιδήποτε, ό,τι | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καρδίας | (τη, γεν.) καρδιάς, (τα, ονομ. πληθ.) καρδιές | ||
| καρφούνταν | καρφώνονται | ||
| κατακαίγ’νε | κατακαίνε | ||
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαίγ’νε | κλαίνε | ||
| κλαινίζ’νε | στενοχωρούν, κάνουν κάποιον να κλάψει | ||
| κοσμί’ | κόσμου | ||
| λιβών’ | συννεφιάζει | λίβος<λείβω | |
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| όλια | όλα | ||
| όνταν | όταν | ||
| όντες | όταν | ||
| οσπίτι͜α | σπίτια | hospitium<hospes | |
| πεγαδομμάτι͜α | πηγές νερού | ||
| ποτάμ’ | ποτάμι | ||
| ποταμάκρ’ | όχθη ποταμιού | ||
| ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
| ραχ̌οκέφαλα | κορφές βουνών | ||
| σ’κών’νε | σηκώνουν | ||
| στράτας | (ονομ.) δρόμοι, (αιτ.) δρόμους | ||
| συντρομά̤γουνταν | τρέμουν ολόκληρα | ||
| ταφίν | τάφος | ||
| τίνος | ποιού; | ||
| τουν | τους | ||
| τρομάζ’νε | τρέμουν | ||
| φαρμακών’νε | φαρμακώνουν | ||
| φέγγον | φεγγάρι | ||
| φλιβερά | θλιβερά | ||
| φωλέα | φωλιά | ||
| χαλαρδίας | (ον. πληθ., τα) πλημμύρες χειμάρρων (γεν. ενικ) πλημμύρας χειμάρρου | ||
| χαμελύν’νε | χαμηλώνουν | ||
| ’χορταρίασαν | γέμισαν χορτάρι |
