Κι όλοι οι μαύροι κι άσ̌κεμοι κι όλοι τ’ ηλιού καμένοι [χορέψατε να ζείτε] Κι όλες οι νιες παντρεύτηκαν κι επήραν παλληκάρια [χορέψατε να ζείτε] Κι εγώ η άσπρη κι έμορφη πήρα τον γέρον¹ άντρα [χορέψατε να ζείτε] Κι όλ’ ανηβαίνουν και τρανούν τον ήλιον πως γυρίζει [χορέψατε να ζείτε/πάει να ξημερώσει]² Κι εγώ ανηβαίνω και τρανώ καράβιν κατηβαίνει [χορέψατε να ζείτε] Θωρώ τα κύματ’ άρμενα³ και τα νησιά καράβια [χορέψατε να ζείτε] Με ’πιάκεν η παραπονιά στο σπίτι μου πηγαίνω [χορέψατε να ζείτε] Σφαλώ, μοχλώ τες πόρτες μου και διπλομανταλώνω [χορέψατε να ζείτε] Κι απάνω στα μεσάνυχτα όρθι͜α του μεσανύχτου [χορέψατε να ζείτε/πάει να ξημερώσει] Εχτύπεσεν η πόρτα μου έρθεν -ι κι ο καλός μου [χορέψατε να ζείτε] Φέρω σκαμνίν σκαμνών’ ατόν ποτήριν να τον κεράσω [χορέψατε να ζείτε] Κι ὸσα ποτήρι͜α δίγ’ ατον τόσα λόγια του λέγω⁴ [χορέψατε να ζείτε/πάει να ξημερώσει]
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άσ̌κεμοι | άσχημοι | ||
| δίγ’ | δίνω | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| εχτύπεσεν | χτύπησε | ||
| θωρώ | κοιτάζω | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| τρανούν | (ή αντρανούν) κοιτάζουν προσεκτικά, παρατηρούν | ἐντρανίζω | |
| τρανώ | κοιτάζω προσεκτικά, παρατηρώ | ἐντρανίζω |
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλ. |
|---|---|---|---|
| άσ̌κεμοι | άσχημοι | ||
| δίγ’ | δίνω | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| εχτύπεσεν | χτύπησε | ||
| θωρώ | κοιτάζω | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| τρανούν | (ή αντρανούν) κοιτάζουν προσεκτικά, παρατηρούν | ἐντρανίζω | |
| τρανώ | κοιτάζω προσεκτικά, παρατηρώ | ἐντρανίζω |
Το τραγούδι καταγράφηκε από τον Ελευθέριο Ελευθεριάδη, κάτοικο Καλλιθέας Αθηνών, ο οποίος το απήγγειλε στον Γεώργιο Βαλαβάνη. Ανήκει και το παρόν τραγούδι στα γαμήλια τραγούδια που συνοδεύουν τον χορό «κωτσαγγέλι», όχι όμως στην κυκλική του μορφή, αλλά στη συρτή του εκδοχή, που εκτελείται σε πομπική διάταξη. ¹ Ορισμένοι Κερασούντιοι, όπως ο Ιωάννης Π. Παπαδόπουλος (κάτοικος Δραπετσώνας Πειραιά), αποδίδουν τον στίχο ως «πήρα τον ναύτην άντρα», εκδοχή την οποία ο Βαλαβάνης θεωρεί επίσης ορθότερη και την καταγράφει. ² Σε μερικές παραλλαγές, η επωδός διαφοροποιείται, αντικαθιστώντας το «χορέψατε να ζείτε» με το «πάει να ξημερώσει», πιθανόν ανάλογα με τη χρονική στιγμή της εκτέλεσης του τραγουδιού. ³ άρμενα, τα: (ναυτικός όρος) τα όργανα και τα εξαρτήματα που έχει ένα πλεούμενο. ⁴ Κατά τον Γ. Βαλαβάνη, ο αυθεντικός στίχος είναι «τόσα φιλιά τον δίνω». Ωστόσο, φαίνεται πως λόγοι σεμνοτυφίας οδήγησαν πολλούς τραγουδιστές να τον παραλλάξουν σε πιο διακριτικές εκδοχές, αποφεύγοντας τη ρητή ερωτική έκφραση.
