.
.
Λαογραφικά Κερασούντος

Ελέσα, μάνα μου

fullscreen
Βλέπω καράβι͜α π’ έρχουνταν
και ντ’ έμορφα που με φαίνονταν
Καράβι͜α π’ αρμενίζουν
και τον νουν μου διαβολίζουν
Ελέσα¹, μάνα μου, Ελέσα
καημόν για σένα έδεσα
Ελέσα το [...]²
της καρδιάς το φυλαχτήρι
Κόψε κλαδί βασιλικό,
πουλί μου, δεν σ’ αλησμονώ
Και φγιάσ’ ένα φουρκάλι,
σαν κι εσένα δεν είν’ άλλη
Να φουρκαλίσω την θάλασσα,
πουλί μου, δε σ’ αγκάλιασα
Κι όλον το περιγιάλι,
σαν κι εσένα δεν είν’ άλλη
Να φουρκαλίσω τον γιαλό
πουλί μου, δεν σ’ αλησμονώ
Νά ’ρχουνται τα καράβι͜α
τα μικρά και τα μεγάλα
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
είν’(για πληθ.) είναι
έμορφαόμορφα
έρχουντανέρχονται
φουρκάλισκούπα φιλόκαλον
φουρκαλίσωσκουπίσω φιλόκαλον
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλ.
είν’(για πληθ.) είναι
έμορφαόμορφα
έρχουντανέρχονται
φουρκάλισκούπα φιλόκαλον
φουρκαλίσωσκουπίσω φιλόκαλον
Σημειώσεις
Σύμφωνα με τον Γεώργιο Βαλαβάνη, το τραγούδι αυτό, το οποίο ακολουθεί τον σκοπό του χορού «κοτσαγγέλι», αποτυπώνει τη νοσταλγία του ναύτη για την πατρίδα του. Όπως ο ίδιος αναφέρει, αντικατοπτρίζει τον βαθύ πόνο της επιστροφής των καραβιών στην ξακουστή ναυτική πολιτεία της Κερασούντας.

Το τραγούδι περιλάμβανε και άλλους στίχους, συνεχίζοντας με στροφές όπως: «Την Κυριακίτσα το πρωΐ, τον έβαλαν στη φυλακή. Έι! Λευτέρη, Λευτεράκη, όμορφο παλληκαράκι». Οι στίχοι του ανήκουν στη κοινή νεοελληνική, με ορισμένα μόνο στοιχεία της ποντιακής διαλέκτου.

Παραλλαγές του ίδιου τραγουδιού συναντώνται και σε νησιά του Αιγαίου. Μάλιστα, η Δόμνα Σαμίου κατέγραψε μια εκδοχή του στη Σκιάθο το 1975.

¹ Ελέσα, γυναικείο όνομα που συνηθίζεται στα νησιά του Αιγαίου.
² Εδώ το κείμενο του Βαλαβάνη είναι κενό. Ίσως πρόκειται για τον στίχο «Ελέσα το τζοβαΐρι, της καρδιάς το φυλαχτήρι», καθώς ο ίδιος στίχος εμφανίζεται σε τραγούδι της Οινόης.

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr