Προβολή Τραγουδιού
Σην Κρώμ’ τον Αε-Θόδωρον |
Τραγούδια του Πόντου | Ηχογραφήσεις του 1930 (Αρχείο Μέλπως Μερλιέ)Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Γιάννης Ορφανίδης, Ξανθίππη Ιωσηφίδου
Σην Κρώμ’ τον Αε-Θόδωρον επήγα ’λειτουργέθα Εντώκεν το πουλί μ’ σο νου μ’ ως να επήγα κι έρθα [Ωχ!] Νε ρίζα μ’, νε στερέα μ’ Ν’ απιδι͜αβαίνω τον παρχάρ’ τον Άεν-Ζαχαρέαν¹ Έλα να παίρω το κακό σ’ έλα, την απραγ̆ία σ’ [Ωχ!] ’Καντούρεψεν η μανίτσα σ’, εποίκε με μαΐας
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άεν | άγιο | ||
| απιδι͜αβαίνω | φεύγω, αφήνω πίσω, προσπερνώ, ξεπερνώ | από + διαβαίνω | |
| απραγ̆ία | αδράνεια, νωθρότητα, δυστυχία, κακομοιριά, αρρώστια | ||
| εντώκεν | χτύπησε | ||
| εποίκε | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
| έρθα | ήρθα | ||
| ’καντούρεψεν | (εκαντούρεψεν) ξεγέλασε, εξαπάτησε, κορόιδεψε | kandırmak | |
| ’λειτουργέθα | (ελειτουργέθα) λειτουργήθηκα | ||
| μαΐας | μάγια | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| στερέα | στήριγμα |
¹ Ο Αε-Ζαχαρέας (Άγιος Ζαχαρίας) δεν ήταν ενορία ή συνοικισμός της Κρώμνης, αλλά ένας σημαντικός κόμβος χανιών σε διάσελο του βουνού Κουλάτ, βορειοανατολικά της κοιλάδας όπου βρίσκονταν οι εννέα ενορίες. Αποτελούσε σταυροδρόμι για τα παρχάρια, το Αψίν το νερόν, την Παναγία Σουμελά, τη Σάντα, τη Ματσούκα και την Τραπεζούντα. Πέρα από τη στρατηγική του θέση, ήταν το κέντρο των εορταστικών εκδηλώσεων των Κρωμναίων, όπου συχνά στήνονταν μεγάλα γλέντια και χοροί, ακόμα και με τη συμμετοχή Τούρκων. Αν και η τοποθεσία δεν διέθετε φυσική πηγή νερού, ο Ελευθέριος Βαφειάδης (Χατζη-Μουράτ) με δικά του έξοδα έφερε άφθονο και παγωμένο νερό από τις ράχες του Γιαλονομύτ’ και τ’ Αε-Παυλί’, μετατρέποντας τον χώρο σε σημείο αναψυχής. Στον Αε-Ζαχαρέα υπήρχαν πολλά χάνια και μαγαζιά, καθώς και το εξωκλήσι του Αγίου Ζαχαρία, το οποίο κτίστηκε με δωρεά του Βαφειάδη.
