Προβολή Τραγουδιού
Μαντίλια |
ΜαντίλιαΣτιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Αλέξανδρος Παρχαρίδης, Κωνσταντίνος Καρακασίδης, Παναγιώτης Στεφανίδης, Χρήστος Ιωαννίδης
Η μάνα τ’ς υφαίν’ πανίν κι ατέ ’κ’ έχ̌’ υπομονήν Εβγαίν’, στέκ’ σο παραθύρ’, παιδάντ’ τερεί πού κέσ’ είν’ Νύχτα-νύχτα αχπάσκουμαι, ους να μερών’ λάσκουμαι Και σο είπαμε την ώραν σ’ οσπίτι σ’ θα πλάσκουμαι Ρούζω και κυλίουμαι, σ’κούμαι άν’, τινι͜άουμαι Σην εγάπ’ και σα σεβντάδες εγώ ’κι ταράουμαι Άμον μάραντον μυρί͜εις κι άμον μανουσ̌άκ’ ανοί͜εις Και τον τόπον ντο φυτρώντς ’κ’ επορεί να ευρήκ’ κανείς Είδα σε απέσ’ σην αυλήν, ετσ̌ουλτούρεψεν η ψ̌η μ’ Είδα σ’ απέσ’ σο μεϊντάν’ κι εβρουλίγα ας σην σεβντάν Ση σεβνταλή το κιφάλ’ πάντα κρούει έναν κοπάλ’ Άχαρον ζαλίεται, άν’ και κα’ ζουλίεται
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| άν’ | άνω, πάνω, άνωθεν | ||
| ανοί͜εις | ανοίγεις | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| ατέ | αυτή | ||
| αχπάσκουμαι | φεύγω, αναχωρώ, κινώ για | ||
| εβγαίν’ | βγαίνει | ||
| εβρουλίγα | φλογίστηκα, κάηκα | ||
| εγάπ’ | αγάπη | ||
| είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
| επορεί | μπορεί | ||
| ετσ̌ουλτούρεψεν | τρελάθηκε | çıldırmak | |
| ευρήκ’ | βρίσκω/ει | ||
| έχ̌’ | έχει | ||
| ζαλίεται | ζαλίζεται | ||
| ζουλίεται | ζουλιέται, πιέζεται | ||
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κα’ | κάτω | ||
| κέσ’ | εκεί μέσα, προς τα εκεί | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κιφάλ’ | κεφάλι | ||
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| κυλίουμαι | κυλιέμαι | ||
| λάσκουμαι | περιφέρομαι, τριγυρίζω, περιπλανώμαι | ἀλάομαι/ηλάσκω | |
| μανουσ̌άκ’ | μενεξές/βιολέτα | մանուշակ (manušak)<manafšak | |
| μεϊντάν’ | πλατεία, αλάνα | meydan/meydān | |
| μερών’ | μερώνει, ξημερώνει | ||
| μυρί͜εις | μυρίζεις, αναδύεις μυρωδιά | ||
| οσπίτι | σπίτι | hospitium<hospes | |
| ους | ως, μέχρι | ||
| παιδάντ’ | παιδιά αγόρια | ||
| πλάσκουμαι | πλάθομαι, δημιουργούμαι, εμφανίζομαι | ||
| ρούζω | πέφτω, ρίπτω | ||
| σεβντάδες | έρωτες | sevda/sevdā | |
| σεβνταλή | ερωτοχτυπημένο, ερωτευμένο | sevdalı | |
| σεβντάν | αγάπη, έρωτα | sevda/sevdā | |
| σ’κούμαι | σηκώνομαι | ||
| ταράουμαι | αναμιγνύομαι, ανακατεύομαι, μπλέκομαι | ||
| τερεί | κοιτάει | ||
| τινι͜άουμαι | τινάζομαι | ||
| φυτρώντς | φυτρώνεις | ||
| ψ̌η | ψυχή |
Το μεταλλείο Σίμ ή Κιουμούς Μα(ν)τέν (μεταλλείο Αργύρου) του Νομού Σεβάστειας του Πόντου, ιδρύθηκε στις αρχές του 1800, εκκλησιαστικώς υπάγονταν στην Μητρόπολη Χαλδίας και Χερροιάνων, βρίσκονταν 30 χιλ. Δυτ. της Μερζιφούντας και ονομάστηκε έτσι από τους Τούρκους επειδή ήταν πλούσια σε Άργυρο (ασήμι). Τα μαντίλια, ως ελεύθερος, αντικριστός και ζευγαρωτός χορός που έντυνε τις γαμήλιες πομπές (σε ρυθμό 5/8) κουβαλούν ιδιαίτερα μουσικά ’’χρώματα’’, κάνοντας τα εύκολα διακριτά από τον υπόλοιπο Πόντο, κυρίως λόγω των Καππαδοκικών τους επιρροών. Τα βασικά όργανα της περιοχής ήταν το βιολί, που αντικατέστησε την κεμανέ, με όργανο συνοδείας το ούτι και καμιά φορά το σάζι, σπάνια το ντέφι, το κλαρίνο, ο ζουρνάς και το νταούλι. Είθε αυτά τα ιδιαίτερα ’’χρώματα’’του σκοπού να καταφέραμε να τα αποδώσουμε στο σήμερα χωρίς να χαθεί η ’’ζωντάνια’’ τους, ευχόμενοι να παραμείνουν ζωντανά εις το διηνεκές..
