Ποντιακός Στίχος

Προβολή Τραγουδιού

1η Ενότητα

Ποντιακό γλέντι με τον Γιώργο Αμαραντίδη και τον Στάθη ΝικολαΐδηΠοντιακό γλέντι με τον Γιώργο Αμαραντίδη και τον Στάθη Νικολαΐδη

Στιχουργοί: Παραδοσιακό

Συνθέτες: Παραδοσιακό

Καλλιτέχνες: Γιώργος Αμαραντίδης, Στάθης Νικολαΐδης


Αναστορώ τα παλαιά
κι η καρδι͜ά μ’ φαρμακούται
Όλιον ο Πόντον κρούει σο νου μ’
και -ν- η γούλα μ’ γομούται

Έκιτι τόπι͜α έμορφα
τη πατρίδας χωρία
Ραχ̌όπα που -ν- επέμ’νετε
με τα νερά τα κρύα

♫

[Αχ! και -ν-] Ανάθεμα και τα μακρά
όθεν ’κι πάει λαλία -ν
Τ’ ομμάτι͜α μ’ εσκοτείνεψαν
ας σην αροθυμίαν

[Εχ! Και -ν-] Η ξενιτει͜ά κι ο θάνατον
τα δύο έναν ’κ’ είναι
Νε! Πουλί μ’, ν’ αηλί εμέν!
[Αχ! Και -ν-] Εζύγιαξα κι ετέρεσα
η ξενιτει͜ά βαρύν έν’

♫

Εσέν η μάναν π’ εποίν’νεν
αλλ’ έναν κατ’ εποίν’νεν;
[Και -ν-] Εποίκε σε πολλά έμορφον
σ’ εμέν πελιάν εφήνεν

Η Ματσουκάτ’σσα η νύφε
τιμά τον πεθερόν ατ’ς
[Και] Τα μάγ’λα τ’ς είναι πλουμιστά
να τρώγω τον Θεόν ατ’ς

♫

Η σ̌ιταντάνα εχόρευεν
τ’ αντζία τ’ς αν’ ’κ’ επαίρ’νεν
Τα περπεντούλια ’σείουσαν
κι άμον κερβάνα επέγ’νεν

Σ̌ιτα-σ̌ιτα σ̌ιταϊντάνα
Λελεύω σε κερβάνα!
Σ̌ιτα-σ̌ιτα σ̌ιταϊντάνα

Αν ερωτά σε -ν- η μάνα σ’,
πέ’ ατέναν «ελάσκουμ’
Μετ’ έναν νέικον παλληκάρ’
εγώ -ν- επαιχνιδι͜άσκουμ’»

Σ̌ιτα-σ̌ιτα σ̌ιταντάνα
Να λελεύω σε κερβάνα!
Σ̌ιτα-σ̌ιτα σ̌ιταντάνα

♫

Εγώ εσέν κι εσύ εμέν
πασ̌κείμ’ ’κι αροθυμούμε;
Τ’ έναν τ’ άλλον να ελέπομε
καμίαν ’κ’ επορούμε

Τ’ όνομαν ατ’ς Κερεκή,
τ’ ομμάτι͜α τ’ς είν’ ποντικί’
Τ’ όνομαν ατ’ς εν Παρέσσα
έτονε πολλά ψηλέσσα

Που είπανε ας είπανε,
που θα λέγ’νε ας πάν’ λέγ’νε
Που ’κ’ έξεραν και είπανε
τ’ ομμάτι͜α τουν να εβγαίν’νε
Εγώ κι εσύ να χ̌αίρουμες
και -ν- οι τουσ̌μάν’ ας κλαίγ’νε

♫

Καλέσσα έν’ η πεθερά
ούσνα σύρ’ και τυλί͜ει σε,
Ας σου τυλί͜ει σε κι υστερνά
σ’ ομμάτι͜α ’κι τερεί σε

Έμορφα είχ̌ες ήσυχον,
Γιωρίκα, το κιφάλι σ’
Απ’ ετώρα/ατώρα όθεν κέσ’ πας

Τον Θανάσ’ όντες λέγ’νε ατον
«Η πεθερά σ’ έχ̌’ κι έρ’ται»
Η όρεξη ατ’ κόφκεται,
φαΐν σον νουν ατ’ ’κ’ έρ’ται

♫

Ασ’ όλι͜ον προκομμέντσα έν’
η νύφε τη Δευτέρας
Την Τρίτ’ αρχινά να εμπαίν’
σα ρωθώνι͜α τ’ς αέρας

Τετράδ’ πρωίν θα αρχινά
να παίρ’ τ’ απάν’ το μέρος
Την Πέφτ’ πιάν’ ατεν τ’ ινι͜άτ’
λέει «’κι πάγω σο θέρος»

Την Παρασκευή το πρωίν
θα σύρ’ έξ’ την πογιάν ατ’ς¹
Και τη Σάββα θα κλώσ̌κεται
απάν’ σην πεθεράν ατ’ς

Την Κερεκήν ο πεθερόν
θα λέει πολλά καλός εν’
Θα πουσ̌μανεύ’ τα υστερνά
ὰμα πολλά -ν- αργώς έν’

♫

Έχω δύο πρόγατα
ατά ’κι πουλώ ατα
Όντες έρ’ται -ν- η Λαμπρήν
με τοι φίλτ’ς ι-μ’ τρώγ’ ατα

Έχω δύο πρόγατα
πλύνω και χτενίζ’ ατα
Τ’ έμορφα τα κορτσόπα
δάκω και κλαινίζ’ ατα

♫

Λελεύω τ’ ομματόπα σου
και τα καστανωτά -νι
Πόσα φοράς εντώκες με
ισ̌μάρ’ και με τ’ ατά; -νι

Δύο κορτσόπα λούσκουνταν
ση ποταμί’ τη μέσεν
Από μακρά πα εγροίκ’σα το
εγάπη μ’ εκειαπέσ’ έν’

♫

Έλα κάθκα σα γόνατα μ’
ας πλέκω τα μαλλία σ’
Ας πλέκ’ ατα ψιλά-ψιλά
και σύρ’ ατα σ’ ωμία σ’

Τούλα, τούλα - λα
το νταούλ’ και -ν- η ζουρνά
Το νταούλ’ και -ν- η ζουρνά
παρεβγάλλ’νε μας πουρνά

Τη Ρουσίας τα κορτσόπα
πολλά αγαπούν τα στύπα
Κλίσκουμαι κα’ φιλώ ατα
και λένε με «σπασίμπα»

Τούλα τούλα - λα
το νταούλ’ και -ν- η ζουρνά
Το νταούλ’ και -ν- η ζουρνά
παρεβγάλλ’νε μας πουρνά

♫

Ε! κόρη τίνος είσαι;
μήλον κόκκινον είσαι
Φύγον κι έλα μετ’ εμέν
βασιλόπουλον είσαι

-Σ’ έναν ποδάρ’!
-Γουρπάν’ σα τουλουμόπα σ’ να ’ίνουμαι!

’Κατό δράμι͜α βούτουρον
και πενήντα δράμια μέλ’
Το γλυκύν το φίλεμαν
έν’ απάν’ σο μεσημέρ’

Έλ’ αδά και δέβα ακεί
ας φιλώ σε κι επεκεί
Με τ’ εφίλεσα σε μίαν
πας̌ κι εποίκα σε ζεμίαν;

Ακεί πέραν έστεκεν
την κάλτσαν ατ’ς έπλεκεν
Είπα ατέναν «Έλα αδά,
η λαλία μ’ χαμελά»
Είπα ατέναν «Έλα αδά,
το καρδόπο μ’ ας γελά»
Γλωσσάρι
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
ὰμααλλάama/ammā
αδάεδώ
ακείεκεί
άμονσαν, όπως, καθώς
αναστορώθυμάμαι, αναπολώ
αντζίαπόδια, μηροί
απάν’πάνω
αργώςαργά
αροθυμίαννοσταλγία
αροθυμούμενοσταλγούμε
ας σουαπό τότε που, αφότου, από αυτό που, από του
ασ’από, από τότε (που), καθώς
ατάαυτά
ατααυτά
ατεναυτήν
ατέναναυτήν
ατώρατώρα
γλυκύνγλυκιά/ό
γομούταιγεμίζει, βουρκώνει, κομπιάζει
γούλαλαιμόςgula
γουρπάν’θυσίαkurban/ḳurbān
δάκωδαγκώνω
δέβαπήγαινε (προστ.)
δράμι͜αμονάδα βάρους, 1 δράμι=1/400 της οκάςμεσ. ελλ. δράμιον < τουρκ. dirhem < περσ. dirham < αρχ. ελλ. δραχμή (αντιδάνειο)
εβγαίν’νεβγαίνουν
εγροίκ’σακατάλαβα
εζύγιαξαζύγισα
είν’είναι (για πληθ.)
εκειαπέσ’εκεί μέσα
έκιτιέκφραση αναπόλησης που υποδηλώνει νοσταλγία για κάτι παρελθοντικόhey gidi
ελάσκουμ’περιφερόμουν, τριγύριζα, περιπλανιόμουνἀλάομαι/ηλάσκω
ελέπομεβλέπουμε
έμορφαόμορφα
έμορφονόμορφο
εμπαίν’μπαίνει
έν’είναι
εντώκεςχτύπησες, έκανες να
έξ’έξω ή ο αριθμός έξι
έξερανήξεραν
επαίρ’νενέπαιρνε
επαιχνιδι͜άσκουμ’ξεκινούσα το παιχνίδι
επέγ’νενπήγαινε, προχωρούσε, έφευγε
επεκείαπό εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν
επέμ’νετεαπομείνατε
εποίκαέκανα, έφτιαξαποιέω-ῶ
εποίκεέκανε, έφτιαξεποιέω-ῶ
εποίν’νενέκανε, έφτιαχνεποιέω-ῶ
επορούμεμπορούμε
έρ’ταιέρχεται
ερωτάρωτάει
εσκοτείνεψανσκοτείνιασαν
ετέρεσακοίταξα
έτονεήταν
ετώρατώρα
εφήνενάφηνε
εφίλεσαφίλησα
έχ̌’έχει
έχ̌’ κι έρ’ταιείναι στον ερχομό, έρχεται
ζεμίανζημιά
θάνατονθάνατος
’ίνουμαιγίνομαι
ισ̌μάρ’νεύμα, νόημαişmar/նշմար
’κ’δενουκί<οὐχί
κα’κάτω
κάθκακάθισε (προστ.)
καλέσσακαλή
καμίανποτέ
καρδόποκαρδούλα
κατ’γιατί/γιατί δεν
κερβάναη αγελάδα που προπορεύεται της αγέληςkervan/kārbān=καραβάνι
ΚερεκήΚυριακή
ΚερεκήνΚυριακή
κέσ’εκεί γύρω, εκεί κάπου, εκεί περίπουκέσου
’κιδενουκί<οὐχί
κιφάλικεφάλι
κλαίγ’νεκλαίνε
κλαινίζ’στενοχωρώ/εί, κάνω/ει να κλάψει
κλίσκουμαισκύβω, κλίνω
κλώσ̌κεταιγυρίζει, επιστρέφει
κορτσόπακοριτσάκια
κόφκεταικόβεται
κρούειχτυπάει
λαλίαλαλιά, φωνή
λέγ’νελένε
λελεύωχαίρομαι
λούσκουντανλούζονται
μάγ’λαμάγουλαmagulum
μακρά(επιρρ.) μακριά, απομακρυσμένα
μέλ’μέλι
μέσενμέση
μετ’μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος)
μίανμια φορά
ν’ αηλίαλίμονομεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός
νέικοννέο, νεαρό
νταούλ’νταούλιdavul/ṭabl
νύφενύφη
όθενόπου, οπουδήποτε, σε όποιον
ομμάτι͜αμάτια
ομματόπαματάκια
όντεςόταν
ούσναμέχρι που, έως ότου
παπάλι, επίσης
παρεβγάλλ’νεξεπροβοδίζουν
πας̌μήπως, μπας και, είναι δυνατόν, μην τύχει (και)μήν πᾶς
πασ̌κείμ’μήπως, μήπως (και)πᾶς καί ἔνι
πέ’πες (προστ.)
πελιάνβάσανο, σκοτούραbela
περπεντούλιαορμαθός αργυρών και χρυσών κοσμημάτων ή μαργαριταριών που κοσμούν την κεφαλή γυναίκας (κατά τη βυζαντινή περίοδο συνήθως τα κοσμήματα αυτά κρέμονταν από το πλάι στέμματος κεφαλής)perpendula/pendulo
Πέφτ’Πέμπτη
πιάν’πιάνει
ποδάρ’πόδι
πολλάπολλά (επίθ.), πολύ (επίρ.)
ποταμί’ποταμιού
πουρνάπρωί, αύριο
πουσ̌μανεύ’μετανιώνειpişman olmak<paşmān
πρόγαταπρόβατα
προκομμέντσαπροκομμένη
ραχ̌όπαραχούλες, βουνά
ΡουσίαςΡωσίας
ρωθώνι͜αρουθούνια
’σείουσαν(εσείουσαν) σείονταν
σ̌ιταντάνααυτή που τραντάζεται, σείεται ολόκληρηπιθ. εκ του (επιτατ.) συν+τανταλίζω
στύπαξινά, τουρσιά
σύρ’σύρω/ει, τραβάω/ει, ρίχνω/ει
τερείκοιτάει
Τετράδ’Τετάρτη
τίνοςποιού;
τοιτους/τις
τόπι͜ατόποι, μέρη
τούλαήσυχα, φρόνιμα
τουντους
τουσ̌μάν’εχθροίdüşman/duşmān
Τρίτ’Τρίτη
τυλί͜ειτυλίγει
υστερνάκατοπινά, τελευταία
φαρμακούταιφαρμακώνεται
φίλεμανφιλί
φοράςφορές
χ̌αίρουμεςχαιρόμαστε
χαμελάχαμηλά
χωρίαχωριά
ωμίαώμοι
Σημειώσεις
¹ (εκφ) Θα βγάλει έξω την μπογιά της (κυρ.), θα δείξει το πραγματικό της πρόσωπο

1)	Αναστορώ
2)	Αναθεμά και τα μακρά
3)	Εσέν’ η μάνα π’ εποίν’νεν
4)	Σινταντάνα
5)	Τ’ όνομαν ατ’ς Κερεκήν
6)	Καλέσσα έν’ η πεθερά
7)	Η νύφε τη Δευτέρας
8)	Έχω δύο πρόγατα
9)	Λελεύω τ’ ομματόπα σου
10)	Έλα κάθκα σα γόνατα μ’
11)	Ε κόρη, τίνος είσαι;

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2023

Τραγούδια: 6152 | Albums/Singles: 887 | Συντελεστές: 1191 | Λήμματα: 12015
Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr