Ποντιακός Στίχος

Προβολή Τραγουδιού

Κατεβάστε τους στίχους σε PDF

Χρ. Μουρατχανίδη «Το τάμαν» | Η δι͜αρμενεία

Ιστορία και Λαογραφία της ΣαντάςΙστορία και Λαογραφία της Σαντάς

Καλλιτέχνες: Στάθης Αθανασιάδης


Εσάς τ’ αγούρι͜α μ’ τ’ άξια
κι εσάς τα νυφαδόπα μ’
ευχάντας πολλά δίγω σας
να ζούνε τ’ εγγονόπα μ’

Τ’ οσπίτι μ’ πάντα να βοά
τ’ οτσ̌άκια μ’ να καπνίζ’νε,
στουλάρι͜α τα καπνούς ατουν
τ’ ουράνια να χτίζ’νε

Καλόν να ελέπετ’ όλ’ εσουν
γιά τα τερέματα σουν
Να είχα και ν’ αφήνα σας
παράν γιά κι άλλον βίον
ογώ πα εγροικώ ατο
ντο θά ’τονε καλλίον

Επέμ’να ὰμα ξερόχ̌ερος:
τη σ̌κύλ’ η δι͜αρμενεία
εσάς πα που δι͜ατάχκεται
εκρέμ’σε με ας σην υείαν

Κι ατώρα ’πως έν’ το πεγάδ’
ντο σίτι͜α στέκ’ τσουρούται,
αέτσ’ εγέμ’, φυσώ ατο
κι ατό ψ̌η μ’ ’κι αποκρούται

Κυρού ελάτ’ ας δίγω σας,
ογώ, ’ναν δι͜αρμενείαν
κι ατό αν θα κρατείτε͜ ατο
ας σην κληρονομίαν

Τα λίρας και το βίον πα,
πολλά θα γιαραεύ’ σας
Π’ εχτέθεν εσ̌ιάν και τ’ άλλτς
εδι͜άρτσεν ση ζωντήν ατ’,
αγράμματον γιά άτεχνον
π’ εφέκεν το παιδίν ατ’,
Θεμέλια που θ’ άνοιγεν
κι η χώρα τα τσ̌ιβία,
εκράτ’νεν κι απ’ οπίσ’ ατός
εντούνεν τα τσ̌ιρπία
Σ’ ομμάτι͜α τ’ να φοσίουνταν
ντ’ εκχ̌ύγαν τα σαχτάρι͜α,
τα στούδι͜α τ’ να μη λύουνταν
κι αβούτα τα λιθάρι͜α
να κείντανε σο ψ̌όπον ατ’
Εγροίκ’σετεν, παιδία;
Ατό έν’ τάμαν σοι μουχτάρτς,
σ’ εσάς πα δι͜αρμενείαν
Γλωσσάρι
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
αβούτααυτά
αγούρι͜ααγόρια νέα
αέτσ’έτσι
άλλτςάλλους
ὰμααλλά ama/ammā
αποκρούταιαποκρίνεται
ατόςαυτός
ατουντους
ατώρατώρα
βίοντο βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου
γιάείτε, ή ya/yā
γιαραεύ’χρησιμεύω/ει yaramak
δι͜αρμενείασυμβουλή, νουθεσία μσν. ὁρμηνεύω < αρχ. ἑρμηνεύω
δι͜αρμενείανσυμβουλή, νουθεσία μσν. ὁρμηνεύω < αρχ. ἑρμηνεύω
δι͜ατάχκεταιδίνει οδηγίες, κάνει διαθήκη
δίγωδίνω
εγγονόπαεγγονάκια
εγέμ’έγινα
εγροίκ’σετενκαταλάβατε
εγροικώκαταλαβαίνω
εδι͜άρτσενδιαμοίρασε, διένειμε
εκράτ’νενκρατούσε
εκρέμ’σεγκρέμισε
εκχ̌ύγανεκχύθηκαν, χύθηκαν, εξέρρευσαν εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω
ελάτ’έλατο
έν’είναι
εντούνενχτυπούσε
επέμ’νααπόμεινα
εσ̌ιάνυπάρχοντα, περιουσία eşya/eşyāʾ
εσουνσας
ευχάνταςευχές
εφέκενάφησε
εχτέθεναπέκτησε
καλλίον(επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα
κείντανεκείτονται, ξαπλώνουν
’κιδεν οὐκί<οὐχί
κυρούπατέρα
λιθάρι͜αλιθάρια, πέτρες
λίραςλίρες
λύουντανλιώνουν
μουχτάρτς(ον. εν.) κοινοτάρχης, (αιτ. πληθ.) κοινοτάρχες muhtar/muḫtār
νυφαδόπανυφούλες
όλ’όλοι/α
ομμάτι͜αμάτια
οπίσ’πίσω
οσπίτισπίτι hospitium<hospes
οτσ̌άκιατζάκια ocak
παπάλι, επίσης, ακόμα
παιδίαπαιδιά
παράνλεφτά, το χρήμα para/pāre
πεγάδ’βρύση
πολλά(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
σαχτάρι͜αστάχτες στάχτη<στάζω
σίτι͜ακαθώς, ενώ σόταν<εις όταν
σ̌κύλ’(γεν.) σκύλου
σοιστους/στις, τους/τις
σουνσας
στούδι͜αοστά, κόκκαλα ὀστοῦν~οστούδιον
στουλάρι͜αστύλοι που βαστάζουν την στέγη οικίας, μτφ. στηρίγματα
τερέματαβλέμματα
τσ̌ιβίακαρφιά çivi
τσ̌ιρπίακλαδιά, (οικοδομ.) σπάγγοι και κατ’ επέκταση οι γραμμές που χαράσσονταν με αυτούς για αλφάδιασμα çırpı
τσουρούταιστεγνώνει, στραγγίζεται σειρώ=εκκενώνω, αδειάζω
υείανυγεία
φοσίουντανχώνονται στη γη, σκεπάζονται με χώμα
χτίζ’νεχτίζουν
χώραοι ξένοι γενικά, οι μη οικείοι, η ξενιτειά
ψ̌ηψυχή
ψ̌όπονψυχούλα
Σημειώσεις
Στα 1948 έχει εκδοθεί «Το τάμαν» τρίπρακτο δράμα του Χριστόφορου Μουρατχανίδη σε δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους. Εδώ μεταφέρομε το τελευταίο μέρος του, τη δι͜αρμενείαν.
(Στάθης Αθανασιάδης)

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Τραγούδια: 9545 | Albums/Singles: 1679 | Συντελεστές: 1943 | Λήμματα: 15799
Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr