Προβολή Τραγουδιού
Συλλογή Ταυρίδη | Η Σουμελά η Παναγιά |
Καλλιτέχνες: Στάθης Αθανασιάδης
Ση Σουμελά την Παναγιάν σο νέον μαναστήρ’ν ατ’ς ση Καστανιάς τ’ υψώματα πήγα σο παναΰρ’ν ατ’ς Μικρόν παιδίν προσ̌κυνητής πήγα σην Παναΐαν και σα πενήντα χρόνια απάν’ επήγα αλλομίαν Την εικόναν προσ̌κύνεσα κι εσταύρωσα τα χ̌έρι͜α κι ο λογισμό μ’ επέταξεν σα πρώτα μουν τα μέρι͜α Ούλια εντώκανε σο νου μ’, ραχ̌ία, ποταμάκρι͜α και τ’ ομμάτι͜α μ’ εγόμωσαν φαρμακωμένα δά̤κρυ͜α Έρθεν σο νου μ’ το μαναστήρ’ με τ’ άπειρα κελία τ’ Αε-Βαρβάρας τ’ εξωκλήσ’ με τ’ έμορφα τραφία Ν’ αηλί εμέν, ντ’ εγέντανε; Όλια ερημωμένα κι απάν’ κέσ’ σα χαλάσματα κιντέας φυτρωμένα Τιδέν, τιδέν ’κ’ επέμ’νε μας, νι͜ά βίον, νι͜ά πατρίδα Έρθες Εσύ να παρ’γοράς, να δί’ς μας ξαν ελπίδα Χ̌ιλιάδες αρθώπ’ έρθανε ας όλια τ’ επαρχίας Εσέν να προσ̌κυνούνε Σε ση νέαν κατοικία Σ’ Παντέμορφον το μαναστήρ’ με το νερόν το κρύον, το καύχεμαν και η χαρά εγέντον των Ποντίων Για τ’ ατό που εδούλεψαν αρ’ όλτς ευχαριστούμε Σον Κτενίδην τον Φίλωνα εμείς πολλά χρωστούμε Βοήθα, Παναΐα μας και ούλτς να δί’ς υγείαν σο πανηγύρ’ -τ- Σ’ αξίωσον νά ’ρχουμες αλλομίαν
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
αλλομίαν | άλλη μια φορά | ||
αξίωσον | (προστ.) αξίωσε | ||
απάν’ | πάνω | ||
ατ’ς | αυτής, της | ||
βίον | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
δί’ς | δίνεις | ||
εγέντανε | έγιναν | ||
εγέντον | έγινε | ||
εγόμωσαν | γέμισαν | ||
έμορφα | όμορφα | ||
εντώκανε | χτύπησαν | ||
επέμ’νε | απόμεινε | ||
επέταξεν | πέταξε | ||
έρθανε | ήρθαν | ||
έρθεν | ήρθε | ||
έρθες | ήρθες | ||
’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κέσ’ | εκεί μέσα, προς τα εκεί | κέσου<κεῖσ’<κεῖσε<ἐκεῖσε | |
κιντέας | τσουκνίδες | ||
μαναστήρ’ | μοναστήρι | ||
μέρι͜α | μέρη | ||
μουν | μας | ||
ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
νι͜ά | ούτε | ne | |
ξαν | πάλι, ξανά | ||
όλια | όλα | ||
όλτς | όλους | ||
ομμάτι͜α | μάτια | ||
ούλια | όλα | ||
ούλτς | όλους | ||
παντέμορφον | πανέμορφο/η | ||
πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
ποταμάκρι͜α | όχθες ποταμών | ||
προσ̌κύνεσα | (επροσ̌κύνεσα) προσκύνησα | ||
ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
’ρχουμες | (έρχουμες) ερχόμαστε | ||
τιδέν | τίποτα |
Συλλογήν ποιημάτων ποικιλοτάτου περιεχομένου έχει και ο Σταύρος Ταυρίδης· δυστυχώς για τη λαογραφία, έχει την αδυναμία να αναμιγνύει και λέξεις της δημοτικής και καθαρεύουσας και ξένες. Παρακάτω μεταφέρω μερικά, που σχετικά έχουν λιγότερες ξένες προς την ποντιακή λέξεις. (Στάθης Αθανασιάδης)