Ποντιακός Στίχος

Προβολή Τραγουδιού

Κατεβάστε τους στίχους σε PDF

Ενότητα 1η | Γιώργος Τσαρτιλίδης

Μνήμης Χάριν | Επιτραπέζιοι παραδοσιακοί σκοποίΜνήμης Χάριν | Επιτραπέζιοι παραδοσιακοί σκοποί

Στιχουργοί: Παραδοσιακό

Συνθέτες: Παραδοσιακό

Καλλιτέχνες: Γιάννης Τσανασίδης, Γιώργος Τσαρτιλίδης


Εμέν Κρωμέτε λένε με,
[γιαρ, γιαρ...]
εγώ Κρωμέτες είμαι
[Μα την Παναΐαν λέγω]
Με τα κορτσόπα λάσκουμαι,
[γιαρ, γιαρ...]
με τα νυφόπα κείμαι
[Μα την Παναΐαν λέγω]

Τ’ άστρα κατηγορούνε με
[γιαρ, γιαρ...]
τη νύχταν ντο γυρίζω
[Μα την Παναΐαν λέγω]
Σεβτάν έχω σο καρδόπο μ’
[γιαρ, γιαρ...]
και πώς θα ταγιανίζω;
[Μα την Παναΐαν λέγω]

Την πόρτα σ’ άφ’ς ακράνοιγον,
[γιαρ, γιαρ...]
ρίζα μ’, το παραθύρι σ’
[Μα την Παναΐαν λέγω]
Ραχ̌ία σ̌κίζω κι έρχουμαι,
[γιαρ, γιαρ...]
τρανόν έν’ το χατίρι σ’
[Μα την Παναΐαν λέγω]

♫

Ανάθεμα, ανάθεμα,
διπλά ν’ αναθεμά σε
Τσ̌όλ’ κι έρημον να ’ίνεται
το κρεβάτ’ ντο κοιμάσαι

Έμορφον είσαι, έμορφον,
τιδέν ’κ’ έχω να λέγω!
Εγώ πα νέον παλληκάρ’,
το καρδόπο σ’ θα καίγω

Η φοτά σ’ κοσ̌κινίεται
άμον θάλασσας κύμαν
Τ’ άσπρον την ψ̌η σ’ εζέλεψα,
πασ̌κείμ’ ντ’ εποίκα κρίμαν;

♫

Σα λιβαδία αφκά καικά
τρέχ̌’ τ’ Αψύν το νερόπον
Εκεί οι Κρωμέτ’ και οι Σαντέτ’
’γούρεψαν τραπεζόπον
Εκεί οι Κρωμέτ’ και οι Ιμερίτ’
’γούρεψαν τραπεζόπον

Τρώγ’νε ψωμίν και βούτορον
καϊμάκια και τσ̌ορτάνι͜α
Σ’κούνταν, γουρεύ’νε τον χορόν
αφκά καικά σ’ ομάλι͜α

Και κρού’νε τον ανέφορον
σον Άεν-Ζαχαρέαν¹
Ημ’σοί δι͜αβαίν’νε ας σην Κρώμ’
και ση Σαντάν μερέαν

♫

Ση Κουσπιτή καλόερον,
[ν’ αηλί εμέν!]
ση Λίβεραν τσ̌οπάνος
[ωφ! ωφ!/ έλα -ν- έλα]
Σην Κρώμ’ τον Αε-Θόδωρον
[ν’ αηλί εμέν!]
ψάλτες και τραγωδι͜άνος
[ωφ! ωφ!/ έλα -ν- έλα]

Εγώ παίρω τα πρόβατα,
[ν’ αηλί εμέν!]
εσύ έπαρ’ τ’ αρνόπα
[ωφ! ωφ!]
Έλα -ν- ας ανταμώνομε
[ν’ αηλί εμέν!]
σα έμορφα τ’ ορμόπα
[έλα -ν- έλα/ωφ! ωφ!]
Γλωσσάρι
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
άενάγιο
αηλίαλίμονο ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός)
ακράνοιγονμισάνοιχτο
άμονσαν, όπως, καθώς ἅμα
ανέφορονανήφορο
ανταμώνομεανταμώνουμε
αρνόπααρνάκια
αφκάκάτω
άφ’ς(προστ.) άφησε
αψύνγρήγορο, αυστηρό, δριμύ, ισχυρό, (για φωνή) οξεία/διαπεραστική
βούτορονβούτυρο
γιαραγαπητός/ή/ό, αγάπη yâr
γουρεύ’νεστήνουν, τακτοποιούν, οργανώνουν kurmak
’γούρεψαν(εγούρεψαν) έστησαν, τακτοποίησαν, οργάνωσαν kurmak
δι͜αβαίν’νε(για τόπο) περνούν, διασχίζουν, (για χρόνο) περνούν (γενικότερα) περνούν, παύουν, τελειώνουν διαβαίνω
εζέλεψαζήλεψα
έμορφαόμορφα
έμορφονόμορφο
έν’είναι
έπαρ’(προστ.) πάρε
εποίκαέκανα, έφτιαξα ποιέω-ῶ
έρχουμαιέρχομαι
ημ’σοίμισοί
’ίνεταιγίνεται
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
καικάπρος τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά
καρδόποκαρδούλα
κείμαικείτομαι, ξαπλώνω
κορτσόπακοριτσάκια
κοσ̌κινίεταικοσκινίζεται, κουνιέται σαν κόσκινο κόσκινον
κρού’νεχτυπούν κρούω
λάσκουμαιπεριφέρομαι, τριγυρίζω, περιπλανώμαι ἀλάομαι/ηλάσκω
μερέανμεριά
ν’ αηλίαλίμονο μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός
νερόποννεράκι
νυφόπανυφούλες
ομάλι͜α(επιρρ.) ομαλά, ευθεία, πεδιάδες, ίσια
ορμόπαρυάκια, ρεματιές
παπάλι, επίσης, ακόμα
παίρωπαίρνω
πασ̌κείμ’μήπως, μήπως (και) πᾶς καί ἔνι
ραχ̌ίαράχες, βουνά
Σαντέτ’οι έχοντες καταγωγή από την Σάντα
σεβτάναγάπη, έρωτα sevda/sevdā
σ’κούντανσηκώνονται
ταγιανίζωαντέχω, βαστάω, υπομένω dayanmak
τιδέντίποτα
τραγωδι͜άνοςτραγουδιστής
τραπεζόποντραπεζάκι
τρέχ̌’τρέχει
τρώγ’νετρώνε
τσ̌όλ’έρημο, ερημικό çöl
τσ̌ορτάνι͜α(τα, πληθ.) είδος σκληρού τυριού από μυζήθρα αποβουτυρωμένη και ξηραμένη στον ήλιο չոր (ch’vor)=ξερό + Թան (tan)=λιώνω, ρέω
φοτάμέρος γυναικείας ενδυμασίας που έμπαινε πάνω από το λαχόρι, το ζωνάρι το οποίο έδεναν οι γυναίκες τριγωνικά στη μέση τους πάνω από τη ζιπούνα, γεν. ποδιά futa
χατίριχάρη, σεβασμός, υπόληψη hatır/ḫāṭir
ψ̌ηψυχή
Σημειώσεις
¹ Ο Αε-Ζαχαρέας (Άγιος Ζαχαρίας) δεν ήταν ενορία ή συνοικισμός της Κρώμνης, αλλά ένας σημαντικός κόμβος χανιών σε διάσελο του βουνού Κουλάτ, βορειοανατολικά της κοιλάδας όπου βρίσκονταν οι εννέα ενορίες. Αποτελούσε σταυροδρόμι για τα παρχάρια, το Αψίν το νερόν, την Παναγία Σουμελά, τη Σάντα, τη Ματσούκα και την Τραπεζούντα. 
Πέρα από τη στρατηγική του θέση, ήταν το κέντρο των εορταστικών εκδηλώσεων των Κρωμναίων, όπου συχνά στήνονταν μεγάλα γλέντια και χοροί, ακόμα και με τη συμμετοχή Τούρκων. Αν και η τοποθεσία δεν διέθετε φυσική πηγή νερού, ο Ελευθέριος Βαφειάδης (Χατζη-Μουράτ) με δικά του έξοδα έφερε άφθονο και παγωμένο νερό από τις ράχες του Γιαλονομύτ’ και τ’ Αε-Παυλί’, μετατρέποντας τον χώρο σε σημείο αναψυχής.
Στον Αε-Ζαχαρέα υπήρχαν πολλά χάνια και μαγαζιά, καθώς και το εξωκλήσι του Αγίου Ζαχαρία, το οποίο κτίστηκε με δωρεά του Βαφειάδη.

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2025

Τραγούδια: 9815 | Albums/Singles: 1814 | Συντελεστές: 2051 | Λήμματα: 16325
Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr