Ποντιακός Στίχος

Προβολή Τραγουδιού

Κατεβάστε τους στίχους σε PDF

Συλλογή Πατσ̌ι͜άκου | Ονειρεύκεται το θάνατον

Ιστορία και Λαογραφία της ΣαντάςΙστορία και Λαογραφία της Σαντάς

Καλλιτέχνες: Στάθης Αθανασιάδης


-Μάνα, απόψ’ σίτ’ εκοιμούμ’
έναν όρωμαν είδα·
ουρανόν έτον κατενόν
ὰμα τον ήλεν ’κ’ είδα

Μάνα, είδα σον ουρανόν
ολόχρυσον αητέν
Μάνα, ’γώ εφοβέθ’ ατο,
θαρρείς άσ̌κεμον έν’

Μάνα, είδα έναν σαντούχ’
εκείτονε σο γιάνι μ’
Μάνα, είδα έναν πoχτσ̌ι͜άν
επλούτονε απάν’ ι-μ’

Μάνα, είδα έναν ποτάμ’
θολόν και ματωμένον,
εκ’ έναν παπόρ’ έπλεεν
τα μαύρα αρματωμένον

Μάνα, είδα ευρέθα ’γώ
ση θάλασσας το βάθος,
επορείς κι εξηγί͜εις ατο
χωρίς κανέναν λάθος;

-Ρίζα μ’, ας εξηγίζ’ ατο,
ογώ όπως εγνώρτσα·
τον ολόχρυσον τον αητέν
τον νουσ̌ι͜αλού σ’ εχώρτσα

Το σαντούχ’ θα έν’ η προίκα σ’
ευθύς άμα λαρούσαι
Την ποχτσ̌ι͜άν σο στεφάνωμαν,
εσύ θα καμαρούσαι

Το θολωμένον το ποτάμ’,
κρασία και ρακία,
να τρών’ και πίν’νε ση χαρά σ’
τα νέικα τα παιδία

Το παπόρ’ έν’ τ’ οσπίτ’ν εμουν,
ατότε θ’ αρματούται
Πολλά ’κι πάει, θα γίνεται,
ατό θα φανερούται

-Μάνα, αητέντς έν’ άγγελον
την ψ̌η μ’ που θά ’ρ’ται παίρ’
και το σαντούχ’ η κασέλα μ’,
το λείμψανον θα φέρ’

Μάνα, το μαύρον η ποχτσ̌ι͜ά
ντ’ εκείτονε σο γιάνι μ’,
εκείνο θα έν’ το χώμαν
ντο θα σύρ’νε απάν’ ι-μ’

Το θολωμένον το ποτάμ’,
μάνα, θα είν’ τα δά̤κρυ͜α σ’
και το παπόρ’ θα κουβαλεί
ενόσω ζεις τα τι͜άρτι͜α σ’

Ογώ άμον ντ’ εξήγ̆ισ’ ατο
θα έρ’ται και θα βγαίν’
γίνεται, ανασπάλτς ατο,
αλήγορα δι͜αβαίν’

Η μάρσα έτον άρρωστος
κι εκείτον σα κρεβάτι͜α
Μερών’ ο Θεός και βραδύν’,
’κι φέρ’ απάν’ ομμάτι͜α

Πάντά ’κλαιεν και έλεεν,
ατέ, παρακαλίας
-Έλα, Χάρε, μ’ ευτάς εσύ
αΐκ’ αγνά δουλείας

Μη θανατώντς ανύπαντρους,
νέικα άμον εμέν
Δέβα έπαρ’ γεροντάδας
συντρόφ’ς άμον εσέν

Τον κόσμον ατώρα ’γνώρτσα
να χ̌αίρουμαι κι ογώ
κι εσύ έρθες να παίρτς την ψ̌η μ’
και ’κι αφήντς με να ζω

Εκείνε είδεν όρωμαν
φανερωμένον έτον
Επεκεί και πλάν η ζωή
για τ’ ατέν άλλο ’κ’ έτον

’Κ’ επόρεσεν για να γλυτών’
ατέ ας σο κακόν ατ’ς
Επέθανεν τα ύστερα,
επήεν στο καλόν ατ’ς
Γλωσσάρι
ΚείμενοΕπεξήγησηΕτυμ. ΡίζαΠροέλευση
αγνάαξιοθαύμαστα, περίεργα
αητέντςαητός
αλήγοραγρήγορα
ὰμααλλά ama/ammā
άμονσαν, όπως, καθώς ἅμα
ανασπάλτςξεχνάς
απάν’πάνω
αρματούταιεξοπλίζεται, οπλίζεται
αρματωμένονεξοπλισμένο, οπλισμένο
άσ̌κεμονάσχημο, κακότροπο
ατέαυτή
ατέναυτήν
ατότετότε
ατ’ςαυτής, της
ατώρατώρα
αφήντςαφήνεις
βραδύν’βραδιάζει
γιάνιπλάι, πλευρό yan
δέβα(προστ.) πήγαινε
δι͜αβαίν’(για τόπο) περνάει/ώ, διασχίζει/ω, (για χρόνο) περνάει/ώ διαβαίνω
δουλείας(ονομ. πληθ.) δουλειές, (γεν. ενικ.) δουλειάς
εγνώρτσαγνώρισα
είν’(για πληθ.) είναι
εκείνεεκείνη
εκείτονκείτονταν, ξάπλωνε
εκείτονεκείτονταν, ξάπλωνε
εκοιμούμ’κοιμόμουν
έλεενέλεγε
εμουνμας
έν’είναι
εξηγίζ’εξηγώ/είς
έπαρ’(προστ.) πάρε
επέθανενπέθανε
επεκείαπό εκεί, από τότε, ύστερα, κατόπιν
επήενπήγε
επορείςμπορείς
επόρεσενμπόρεσε
έρθεςήρθες
έρ’ταιέρχεται
έτονήταν
ευρέθαβρέθηκα
ευτάςκάνεις, φτιάχνεις εὐθειάζω
εχώρτσαξεχώρισα, ξεδιάλεξα
ήλενήλιος/ήλιο
θανατώντςθανατώνεις
’κ’δεν οὐκί<οὐχί
καμαρούσαι(για νύφη) καλύπτεσαι με πέπλο
κασέλαφέρετρο
κατενόνκαθαρό, ξεπλυμένο, ξεθολωμένο κατανίζω
’κιδεν οὐκί<οὐχί
λαρούσαιγιατρεύεσαι, θεραπεύεσαι
μάρσαμαύρη, κακόμοιρη, καημένη
μερών’μερώνει, ξημερώνει
νέικανεαρά, νεανικά
νουσ̌ι͜αλούαρραβωνιαστικός/ιά nişanlı<nişān
ομμάτι͜αμάτια
όρωμανόνειρο
οσπίτ’νσπίτι hospitium<hospes
πoχτσ̌ι͜άνδεμάτι από μεγάλο ύφασμα που διπλώνεται στις τέσσερις γωνίες bohça
παιδίαπαιδιά
παίρ’παίρνω/ει
παίρτςπαίρνεις
παπόρ’βαπόρι, καράβι vapore
παρακαλίαςπαρακάλια
πίν’νεπίνουν
πλάνπλάι, πλαϊνό/ παρακείμενο μέρος, παραπέρα
πολλά(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
ποτάμ’ποτάμι
ποχτσ̌ι͜άδεμάτι από μεγάλο ύφασμα που διπλώνεται στις τέσσερις γωνίες bohça
ρακία(πληθ.) αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων rakı/ˁaraḳī
’ρ’ται(έρ’ται) έρχεται
σαντούχ’σεντούκι, μπαούλο sandık/ṣandūḳ ,ʂundūq
σίτ’καθώς, ενώ σόταν<εις όταν
συντρόφ’ςσυντρόφους
σύρ’νεσέρνουν, τραβούν, ρίχνουν
τι͜άρτι͜ακαημοί, βάσανα, στενοχώριες dert
φανερούταιφανερώνεται
φέρ’φέρνω/ει
χ̌αίρουμαιχαίρομαι
ψ̌ηψυχή
Σημειώσεις
Λίγα χρόνια ύστερα από τη δημοσίευση της Συλλογής του Φ. Χειμωνίδη, δημοσιεύει περισσότερα και εκτενέστερα ποιήματα ο Πατσ̌ι͜άκον ο Γιωρίκας. Η συλλογή του Πατσ̌ι͜άκου είναι η σπουδαιότερη απ’ όλες, το δε περιεχόμενο αυτής ποικίλο: ερωτικά, σατιρικά, της ξενιτιάς κλπ. Παρακάτω παραθέτω μερικά· δύο ποιήματα του δημοσιεύονται στο κεφάλαιο «Η ξενιτιά».
(Στάθης Αθανασιάδης)

Ποντιακός Στίχος - Pontian Lyrics 2024

Τραγούδια: 9056 | Albums/Singles: 1426 | Συντελεστές: 1837 | Λήμματα: 15689
Επικοινωνία: infoDUMMY@pontianlyrics.gr