Προβολή Τραγουδιού
Συλλογή Πατσ̌ι͜άκου | Απεγάνευτος |
Ιστορία και Λαογραφία της ΣαντάςΚαλλιτέχνες: Στάθης Αθανασιάδης
Μάνα, ’κι παίρω ποπάν, πάντα δεβάζ’ σην οτάν Μάνα, ’κι παίρω πακάλ’, όθεν θέλτς εμέν αγκὰλ’ Μάνα ’κι παίρω σαράφ’, απάν’ ατ’ ξάι ’κ’ έχ̌’ ινσάφ’, τοπλαεύ’ τα λίρας όλια και κλώσ̌κεται ατός πόλια ’Κι παίρω μεϊχανετζ̌ήν, ρακίν απάν’ ατ’ να ’κχ̌ύν’ ’Κι παίρω ’γώ απατζ̌ήν, αγαπά την καλατσ̌ήν ’Κι παίρω κουντουρατζ̌ήν ’δέν ’κ’ ευτάει χωρίς ελτσ̌ήν ’Κι παίρω και καβετζ̌ήν, σα σαχτάρι͜α τ’ ημψόν ’κχ̌ύν’ Μάνα, ’κι παίρω ταχτζ̌ήν, σα μὲσα τ’ φυλάττ’ αρσ̌ίν Μάνα, ’κι παίρω τιλκιάρ’, κρούει τ’ αξινάρ’ με τ’ εφκιάρ’ ’Κι παίρω ’γώ τι͜αμιρτζ̌ήν, έχ̌’ ατός σίδερον ψ̌ην Μάνα, φουρουτζ̌ήν ’κι παίρω, πάντα ξύλα ’γώ να φέρω Μάν’ αραπατζ̌ήν ’κι παίρω, πάει, πότε θά ’ρ’ται ’κι ξέρω ’Κι θέλω να παίρω τσ̌οπάνον, βραγμένος νά ’ρ’ται το βράδον ’Κι παίρω αλισβεριτζ̌ήν, άλλο να μ’ εβγαίν’ η ψ̌η μ’ Τον ουστάπασ̌ην ’κι παίρω, μαστόρτς να κλαινίζ’ ’κι θέλω Ογ’ αγαπώ τον λυριτζ̌ήν, το ζουρνατζ̌ήν τον Γιάννεν και ας όλτς πλέεν αγαπώ, ατόν τον τραβωδι͜άνον
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αγκὰλ’ | (προστ.) κατήγγειλε, εγκάλεσε | ||
| αλισβεριτζ̌ήν | έμπορο | alışverişçi | |
| απάν’ | πάνω | ||
| απατζ̌ήν | κατασκευαστή ή πωλητή ρούχων από αμπά, χοντρό μάλλινο ύφασμα, τσόχα | abacı<ʿabā | |
| αραπατζ̌ήν | αραμπατζή, αμαξά | arabacı | |
| αρσ̌ίν | πήχης, μονάδα μέτρησης ίση με 68 εκ., όργανο της εποχής από σίδηρο, χάλυβα ή ξύλο που μετρούσαν σύμφωνα με αυτό το μέτρο μήκους | arşın<arişn | |
| ατός | αυτός | ||
| βραγμένος | βρεγμένος | ||
| βράδον | βράδυ | ||
| δεβάζ’ | διαβάζει, περνάει, πηγαίνει κπ/κτ κάπου | ||
| ’δέν | τίποτα | ||
| εβγαίν’ | βγαίνει | ||
| ελτσ̌ήν | μέτρο | ölçü | |
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| εφκιάρ’ | μελαγχολία, στενοχώρια, έγνοια, άγχος | efkâr/efkār | |
| έχ̌’ | έχει | ||
| ημψόν | (άλλη γραφή του ημ’σόν) μισό | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| ινσάφ’ | συνείδηση, λογική, ελεημοσύνη, επιείκεια | insaf/inṣāf | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καβετζ̌ήν | καφετζή | kahveci<ḳahve | |
| καλατσ̌ήν | ομιλία, συνομιλία, συζήτηση | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| κλαινίζ’ | στενοχωρώ/εί, κάνω/ει κπ να κλάψει | ||
| κλώσ̌κεται | γυρίζει, επιστρέφει | ||
| κουντουρατζ̌ήν | κατασκευαστή ή πωλητή παπουτσιών | kunduracı<condura | |
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| ’κχ̌ύν’ | εκχύνει, χύνει, εκβάλλει | εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω | |
| λίρας | λίρες | ||
| μαστόρτς | μάστορες, τεχνίτες | μαγίστωρ<magister | |
| μεϊχανετζ̌ήν | ταβερνιάρη | meyhaneci<mey + ḫāne | |
| μὲσα | (τα) η μέση | ||
| ξάι | καθόλου | ||
| όθεν | όπου, οπουδήποτε, σε όποιον | ||
| όλια | όλα | ||
| όλτς | όλους | ||
| οτάν | δωμάτιο | oda | |
| ουστάπασ̌ην | πρωτομάστορα | ustabaşı | |
| παίρω | παίρνω | ||
| πακάλ’ | μπακάλη | bakkal/baḳḳāl | |
| πλέεν | περισσότερο | ||
| πόλια | μπόλικα, σε αφθονία, πολύ | bol | |
| ποπάν | παπά | ||
| ρακίν | αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων | rakı/ˁaraḳī | |
| ’ρ’ται | (έρ’ται) έρχεται | ||
| σαράφ’ | αργυραμοιβό | sarraf/ṣarrāf | |
| σαχτάρι͜α | στάχτες | στάχτη<στάζω | |
| ταχτζ̌ήν | λιθοξόος, χτίστης | taşçı | |
| τι͜αμιρτζ̌ήν | σιδηρουργό | demirci | |
| τιλκιάρ’ | ξυλουργός, μαραγκός | dülger/durūger | |
| τοπλαεύ’ | μαζεύω/ει, συγκεντρώνω/ει | toplamak | |
| τραβωδι͜άνον | τραγουδιστή | ||
| φουρουτζ̌ήν | φούρναρη | fırıncı | |
| φυλάττ’ | φυλάω/ει | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ψ̌ην | ψυχή |
Λίγα χρόνια ύστερα από τη δημοσίευση της Συλλογής του Φ. Χειμωνίδη, δημοσιεύει περισσότερα και εκτενέστερα ποιήματα ο Πατσ̌ι͜άκον ο Γιωρίκας. Η συλλογή του Πατσ̌ι͜άκου είναι η σπουδαιότερη απ’ όλες, το δε περιεχόμενο αυτής ποικίλο: ερωτικά, σατιρικά, της ξενιτιάς κλπ. Παρακάτω παραθέτω μερικά· δύο ποιήματα του δημοσιεύονται στο κεφάλαιο «Η ξενιτιά». (Στάθης Αθανασιάδης)
