Ο μονοκέφαλον αετόν

Προβολή Τραγουδιού

Καλλιτέχνες: Αλέξανδρος Παρχαρίδης, Μπάμπης Κεμανετζίδης

Ψηλά απάν’ σο Τσοπούν Τερέ
το μέγα το λημέρι
Εκεί αγάς ’κι δι͜αφεντεύ’
και ’κι σιμών’ ασκέρι

’Κι πατεί τούρκικον ποδάρ’
κι αλλόθρησκον ’κι στέκει
Αγρείντανε του Παύλαγα
του Γιάννε το τυφέκι

Τον μονοκέφαλον αετόν
κρατεί σην ψ̌ην βαθέα
και σ’κών’ ψηλά σον ουρανόν
του Πόντου τη σημαίαν

Ρωμαίικον κρούει σα ’σώτικα τ’
λεονταρί’ καρδίαν
’Κι λογαρι͜άζ’ τον Χάρονταν,
’κι ξέρ’ απ’ αγρισίαν

Ταλεύ’ απάν’ σον άπιστον
σα ραχ̌ι͜ά και σ’ αλώνια
Και τ’ εμπροκάρδι͜α τ’ έμπρι͜α θέκ’
σα τούρκικα κανόνια

Τον μονοκέφαλον αετόν
κρατεί σην ψ̌ην βαθέα
και σ’κών’ ψηλά σον ουρανόν
του Πόντου τη σημαίαν

Τον μονοκέφαλον αετόν
κρατεί σην ψ̌ην βαθέα
και σ’κών’ ψηλά σον ουρανόν
του Πόντου τη σημαίαν

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αγρισίαν	αίσθηση ακαθόριστου φόβου/δέους
απάν’	πάνω
ασκέρι	σώμα στρατού, συνεκδ. η στρατιωτική θητεία	asker/ʿasker
βαθέα	βαθιά
έμπρι͜α	μπροστά
εμπροκάρδι͜α	τα στήθη, το μέρος έμπροσθεν της καρδιάς
θέκ’	θέτω/ει, τοποθετώ/εί, βάζω/ει
’κι	δεν	οὐκί<οὐχί
κρατεί	κρατάει, βαστάει, στέκει, αντέχει
κρούει	χτυπάει	κρούω
λεονταρί’	λιονταριού
ποδάρ’	πόδι
ραχ̌ι͜ά	ράχες, βουνά
ρωμαίικον	αυτό που είναι των Ρωμιών, ελληνικό
σιμών’	σιμώνει, πλησιάζει
σ’κών’	σηκώνω/ει
’σώτικα	(εσώτικα) σωθικά
ταλεύ’	ορμώ/άει, χιμώ/άει, βυθίζομαι/εται	dalmak
ψ̌ην	ψυχή

Σημειώσεις

Αυτό το τραγούδι είναι αφιερωμένο στον προπάππου μου, Παυλόγλου "Παύλαγα" Ιωάννη (1877- 1923), οπλαρχηγό του Κοτσ̌ά Αναστάς, όπου έδρασε πολεμώντας τους Τούρκους τσέτες στο Τόπτσαμ της Έρπαα και συγκεκριμένα στο Τσοπού Τερέ, ένα από τα πιο ισχυρά τμήματα αντίστασης του Ποντιακού Αντάρτικου φυλάγοντας τον άμαχο πληθυσμό της περιοχής. Ένας άνθρωπος γενναίος, σώφρων και ηγέτης. Συμμετείχε στη διαπραγματευτική ομάδα των ανταρτών με τον Λιβά Πασά για την κατάπαυση των εχθροπραξιών και την ασφαλή έξοδο του Ελληνισμού στην Ελλάδα. Σκοτώθηκε πισώπλατα από προδοσία και δόλο στον δρόμο για την Ελλάδα το 1923 (βιβλίο "Οι ρίζες μας", εκδόσεις Ινφογνώμων).

Θέλω να ευχαριστήσω τον Σωτηριάδη Νίκο από την Σκήτη Κοζάνης για την επιμέλεια και τον στίχο στην ποντιακή διάλεκτο

Τον τραγουδιστή της ποντιακής μούσας Παρχαρίδη Αλέξανδρο για την τιμή που μου έκανε να το τραγουδήσει και τέλος

Τον Κεμανετζίδη Μπάμπη για την μουσική που έγραψε και έπαιξε για το τραγούδι αυτό.

Με τιμή
Παυλόγλου Μ.Ιωάννης