Ραχ̌όπουλον

Προβολή Τραγουδιού

Ανθεί και φέρει κι άλλο | Τραγούδια του Πόντου

Καλλιτέχνες: Μιχάλης Καλιοντζίδης, Πέτρος Γαϊτάνος

Ραχ̌όπουλο θα ’ίνουμαι
σα ραχι͜ά θα γυρίζω
Σα κλαδόπα θα κάθουμαι
και θα χ̌ελιδονίζω

Ραχ̌όπα σ̌κίζω κι έρχουμαι
τα γόνατα μ’ ’κι τσ̌ίζω
Τα στράτας ι-σ’ πολλά μακρά
το καρδόπο σ’ θα χτίζω

Η δείσα εφέκεν τα ραχ̌ι͜ά
(κι) εκάτσεν σα Καμένα¹
Τρυγόνα μ’, άφ’ς τα κυρουκά σ’
(κι) αρ’ έλα μετ’ εμένα

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
άφ’ς	(προστ.) άφησε
δείσα	ομίχλη	δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά
εκάτσεν	κάθισε
έρχουμαι	έρχομαι
εφέκεν	άφησε
’ίνουμαι	γίνομαι
Καμένα	περιοχή κοντά στην Παναγία Σουμελά
καρδόπο	καρδούλα
’κι	δεν	οὐκί<οὐχί
κλαδόπα	κλαδάκια
κυρουκά	γονείς
μακρά	(επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα
μετ’	μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος)
πολλά	(επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ
ραχ̌ι͜ά	ράχες, βουνά
ραχ̌όπα	ραχούλες, βουνά
ραχ̌όπουλο	πουλί του βουνού/ράχης	ραχ̌ίν + πουλίν
στράτας	(ονομ.) δρόμοι, (αιτ.) δρόμους
τρυγόνα	το πουλί τρυγόνι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας
τσ̌ίζω	λυπάμαι, συμπονώ	σίζω
χ̌ελιδονίζω	κελαηδώ σαν χελιδόνι

Σημειώσεις

¹ Ορεινή περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στη Χαντζούκα (τοποθεσία Παναγίας Σουμελά) και το Μετζίτ’ (βοσκότοπος της Κρώμνης). Για την ονομασία «Καμένα» υπάρχουν μόνο στοιχεία από την παράδοση. Λέγεται πως, κάποτε, αλλόθρησκοι πήγαν να ληστέψουν το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά. Οι ληστές, ανάμεσα στα άλλα, θέλησαν να πάρουν και το Εικόνισμα, να το κομματιάσουν, για να πάρει ο καθένας από ένα κομμάτι. Με το πρώτο όμως χτύπημά τους το Εικόνισμα έβαλε φωτιά, θανατώθηκαν οι ιερόσυλοι και κάηκε ο τόπος. Έτσι, ονομάστηκε από τότε Καμένα, και δε βλάστησε η περιοχή ποτέ ύστερα από το γεγονός αυτό. Η ερημιά του χώρου αυτού προκαλεί δέος. Κυκλοφορούν εκεί διάφορα αγρίμια και προπαντός λύκοι, γεγονός που έχει αποτυπωθεί από την ποντιακή μούσα στο παραπάνω δίστιχο.