Η Παναΐα, ο Βαζελών’

Προβολή Τραγουδιού

Ψυχής κατάθεση | Τραπεζούντα παντέμορφον

Καλλιτέχνες: Χαράλαμπος Παρχαρίδης, Χρήστος Παρχαρίδης

Η Παναΐα, ο Βαζελών’
και -ν- ο Περιστερώτας
Ερρούξαν τα τουβάρι͜α τουν
κι επέμ’ναν δίχως πόρτας

Ατά είν’ έναν τρίγωνον
ση Μάτσ̌κας τα ραχ̌ία
Εκειάν’ ανθρώπ’ ’κι πορπατούν,
μόνον άγρι͜α θερία

Νασάν εμέν τον Πάρχαρον
π’ είδα -ν- όλια τα μέρι͜α
Εκεί π’ εζήν’ναν τ’ εμετέρ’,
ο πάππο μ’ κι ο πατέρα μ’

Τ’ οσπίτι͜α ακόμα στέκ’νε εκειάν’
ολόερα ’ς σ’ ελάτι͜α
Νουνίζω ατα και ’κ’ επορώ,
δά̤κρυ͜α τρέχ’νε ας σ’ ομμάτι͜α μ’

Ανθρώπ’ έρχουν ολόερα σ’,
γυναίκες και παιδία
Συντζ̌αίν’νε τα ποντιακά
ασ’ όλια κι απ’ ολίγα

♫

Εκεί ση Μαύρην Θάλασσαν
έπιαμε νερόπον
Εκείνο έτονε γλυκύν
κι εδρόσισεν το ψ̌όπο μ’

Εσέν, ρίζα μ’, εγάπεσα
πατρίδα μ’, Τραπεζούντα
[Κι] αν ίσως λέγω ψέματα
τ’ ομμάτι͜α μ’ να στραβούνταν

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
ανθρώπ’	άνθρωποι
ας σ’	(ας σου) από του, από τότε που/αφότου, (ας σο) από το/τα
ασ’	από
ατά	αυτά
ατα	αυτά
γλυκύν	γλυκιά/ό
εγάπεσα	αγάπησα
εζήν’ναν	ζούσαν
είν’	(για πληθ.) είναι
εκειάν’	εκεί πάνω
ελάτι͜α	έλατα
εμετέρ’	δικοί μου/μας	ἡμέτερος
επέμ’ναν	απόμειναν
έπιαμε	ήπιαμε
επορώ	μπορώ
ερρούξαν	έπεσαν
έρχουν	έρχονται
έτονε	ήταν
θερία	θεριά, θηρία
’κ’	δεν	οὐκί<οὐχί
’κι	δεν	οὐκί<οὐχί
Μάτσ̌κας	(γεν.) Ματσούκας, περιοχή νότια της Τραπεζούντας
μέρι͜α	μέρη
νασάν	χαρά σε
νερόπον	νεράκι
νουνίζω	σκέφτομαι
όλια	όλα
ολόερα	ολόγυρα
ομμάτι͜α	μάτια
οσπίτι͜α	σπίτια	hospitium<hospes
παιδία	παιδιά
Παναΐα	Παναγιά
πάππο	παππούς
πορπατούν	περπατούν
πόρτας	(ονομ.πληθ.) πόρτες	porta
ραχ̌ία	ράχες, βουνά
’ς	(ας) από
στέκ’νε	στέκουν
στραβούνταν	στραβώνονται
συντζ̌αίν’νε	συνομιλούνε, συνδιαλέγονται	συντυχ̌αίνω<συν + τυγχάνω
τουβάρι͜α	τοίχοι	duvar/dīvār
τουν	τους
τρέχ’νε	τρέχουν
ψ̌όπο	ψυχούλα

Σημειώσεις

¹ Ακούγεται -πιθ. εκ παραδρομής- να τραγουδάει «συντζ̌εύ’νε» (αδόκ. τύπος)