Προβολή Τραγουδιού
Το Μπέλες/Ο γέρον κι η γραία
Ν’ αηλί που ’κ’ ευρέθενΣτιχουργοί: Σοφία Παπαδοπούλου
Συνθέτες: Παραδοσιακό, Σοφία Παπαδοπούλου
Καλλιτέχνες: Κώστας Καραπαναγιωτίδης, Νίκος Ιωαννίδης
Και σο Μπέλες, μάνα μ’, σην οροσειράν και -ν- εφέκα το κορμόπο μ’ σο καφούλ’ καικά Εντώκανε με τα σφαίρας σο ψ̌όπο μ’ απέσ’ και -ν- εφέκα το κορμόπο μ’ σ’ ορμόπον απέσ’ Και -ν- η χλαίνη μ’ εγομώθεν όλον αίματα Το αρνόπο σ’ ντ’ εσκοτώθεν ’κ’ έτον ψέματα Η μάνα μ’ ’κ’ εξέρει͜ ατο, ο κύρη μ’ ’κι ζει Πώς εφέκαν το κορμόπο μ’ απέσ’ σο γιαζίν Μάνα, έλα αράεψον εύρηκον τον τόπο μ’ Και έναν κερόπον άψον σο ταφόπο μ’ Εχ!/Και μανίτσα μ’, έλα χτίσον με ταφίν Μάζεψον τα κομματόπα μ’, το γιαβρί σ’ ’κι ζει ♫ Ο γέρον κι η γραία πορπατούν βαρέα Έρθανε σο τέλος τη ζωής Ο γέρον ερρούξεν, η γραία εκούξεν «Δὼμα το χ̌ερόπο σ’, λελεύω την ψ̌η σ’!» Κάθουν, αναπάουν και -ν- ορωματι͜άουν ση ζωήν ατουν ντ’ επέρασαν Τα χρόνι͜α ντ’ ευτάνε τοι νέοις έσπρυνανε και -ν- αρ’ ούλ’ ξ(αν) ατείν’ εγέρασαν Αέτσ’ έν’ ο κόσμον ’κ’ είμες εμείς μόνον Όσοι γεννίουν ν’ αποθάν’νε Μόνον τα ραχ̌ία ατά ’κ’ έχ’νε ψ̌ήα και χρόνι͜α, ζαμάνι͜α απομέν’νε
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αέτσ’ | έτσι | ||
| απέσ’ | μέσα | ||
| αποθάν’νε | πεθαίνουν | ||
| απομέν’νε | απομένουν | ||
| αράεψον | ψάξε, αναζήτησε, γύρεψε (προστ.) | aramak | |
| αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
| ατά | αυτά | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| ατουν | τους | ||
| άψον | άναψε (προστ.) | ||
| βαρέα | βαριά, συχνά, πολύ | ||
| γεννίουν | γεννιούνται | ||
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| γιαζίν | πεδιάδα, εξοχή, ύπαιθρος | yazı | |
| γραία | γριά | ||
| δὼμα | δώσε μου | ||
| εγομώθεν | γέμισε | ||
| είμες | είμαστε | ||
| εκούξεν | φώναξε, λάλησε, κάλεσε κπ ονομαστικά | ||
| έν’ | είναι | ||
| εντώκανε | χτύπησαν | ||
| έρθανε | ήρθαν | ||
| ερρούξεν | έπεσε | ||
| εσκοτώθεν | σκοτώθηκε | ||
| έσπρυνανε | άσπρισαν | ||
| έτον | ήταν | ||
| εύρηκον | βρες (προστ.) | ||
| ευτάνε | κάνουν, φτιάχνουν | εὐθειάζω | |
| εφέκα | άφησα | ||
| εφέκαν | αφήσαν | ||
| έχ’νε | έχουνε | ||
| ζαμάνι͜α | χρόνια | zaman/zamān | |
| ’κ’ | δεν | ουκί<οὐχί | |
| καικά | προς τα κάτω, εκεί ακριβώς, κοντά | ||
| καφούλ’ | θάμνος | κατάφυλλον<καταφύλλιον<κατ’φούλλιν | |
| κερόπον | κεράκι | ||
| ’κι | δεν | ουκί<οὐχί | |
| κορμόπο | κορμάκι | ||
| λελεύω | χαίρομαι | ||
| νέοις | νέους | ||
| ορμόπον | μικρό ρυάκι/μικρή ρεματιά | ||
| ορωματι͜άουν | ονειρεύονται | ||
| ούλ’ | όλοι | ||
| πορπατούν | περπατούν | ||
| ραχ̌ία | ράχες, βουνά | ||
| ταφόπο | τάφος (υποκορ.) | ||
| τοι | τους/τις | ||
| χ̌ερόπο | χεράκι | ||
| χτίσον | χτίσε, φτιάξε (προστ.) | ||
| ψ̌η | ψυχή | ||
| ψ̌ήα | ψυχές, η περιοχή του στέρνου, τα εσώψυχα | ||
| ψ̌όπο | ψυχούλα |