Προσκύνεμαν σην Σάνταν

Προβολή Τραγουδιού

Στιχουργοί: Μίμης Τσελεπίδης, Φίλων Κτενίδης

Καλλιτέχνες: Άγγελος Βασιλειάδης, Αφήγηση/Απαγγελία/Ψαλμός, Γεώργιος Ανδρεάδης, Γιώτης Γαβριηλίδης

Η Σάντα η περήφανος
η δεισοποτισμέντσα
οπίσ’ ας ση Γαλίαιναν
μοιρολογά και έρ’ται
Εντάμωσεν την Όλασσα
ση Τρίχας το γιοφύρι
Επέρνιξανε το ποτάμ’
και με τοι άλλτς ενώθαν

♫

Ση Σάνταν την ανάσπαλτον
αχπάσκουμαι και πάω
Μάνα μ’, το θέλημα σ’ τρανόν
οφέτος θα ευτάω

Εντώκα τον ανέφορον
’πιδέβα τα ραχ̌ία
από μακρά εφάνθανε
και τα εφτά χωρία

Εύρα τ’ οσπίτ’ τη μάνας ι-μ’
διπλοκαρακωμένον,
τ’ αυλόπορτον ακράνοιγον,
χορτάρι͜α φυτρωμένον

Εφίλεσα το καρακίδ’
εποίκα μάνας τάμαν
’Κ’ επόρεσε να έρχουτουν
να προσ̌κυνούμ’ εντάμαν

Κουπίουμαι και προσ̌κυνώ
το χώμαν ντ’ εγεννέθεν
πουλόπον τσακοφτέριγον
σα ξένα μέρι͜α ευρέθεν

Σο κοιμητήρ’ το έρημον
σίτι͜α κατηφορίζω
αΐκα τόπι͜α έμορφα
ντ’ εχάσαμε νουνίζω

Σην Παναγίαν το καινούρ’
ντ’ εχτίεν το εκκλησόπον
’κ’ επρόφτασεν να λειτουργά!
Έψ̌α έναν κερόπον

Σα λιθοσώρι͜α τ’ άκλερα
έκχ̌’σα δά̤κρυ͜α θλιμμένα
Έκλαιγα κι επουσ̌τούριζα
τα λόγια μ’ πονεμένα

Το λιθαρένεν το σταυρόν
σην μέσ’ έν’ τσακωμένον
Τη καλομάνας τ’ όνεμαν
με τον πάππο μ’ γραμμένον

Από βαθέα αποθαμέν’
άλαλοι ούλ’ ακούνε
και οι αγγέλ’ ας σα ψηλά
ψάλλ’νε, μοιρολογούνε

Τραγωδώ και μοιρολογώ
τη ψ̌ης αροθυμίας
δά̤κρυ͜α, μουράτι͜α απλέρωτα,
πόνι͜α, κακοπειρίας

Τα λόγια μ’ ένταν βοετός
και θανατί’ καμπάνα
Σην ψ̌η σ’ γερὰ εγέντονε
αροθυμία σ’, μάνα

Έκιτι, μάνα!

Γλωσσάρι

Κείμενο	Επεξήγηση	Ετυμ. Ρίζα
αγγέλ’	(ονομ. πληθ.) άγγελοι, (γεν.) αγγέλου
αΐκα	τέτοια/ες
άκλερα	άκληρα, φτωχά, δυστυχή, ταλαίπωρα
ακράνοιγον	μισάνοιχτο
άλλτς	άλλους
ανάσπαλτον	αλησμόνητο/η, αξέχαστο/η
ανέφορον	ανήφορο
απλέρωτα	ανεκπλήρωτα
αποθαμέν’	πεθαμένοι
αροθυμία	νοσταλγία
αροθυμίας	(γεν.) νοσταλγίας, (πληθ.) νοσταλγίες
αχπάσκουμαι	αναχωρώ, φεύγω, κινώ για
βαθέα	βαθιά
βοετός	βοή
γερὰ	πληγή, τραύμα	yara
δεισοποτισμέντσα	η «ποτισμένη»-καλυπτόμενη πλήρως από την ομίχλη	δεῖσα=υγρασία, λάσπη, βρωμιά
διπλοκαρακωμένον	διπλομανταλωμένο, διπλοκλειδωμένο
εγεννέθεν	γεννήθηκε
εγέντονε	έγινε
έκιτι	έκφραση αναπόλησης που υποδηλώνει νοσταλγία για κάτι παρελθοντικό	hey gidi
εκκλησόπον	εκκλησάκι
έκχ̌’σα	εξέχυσα, έχυσα, εξέβαλα	εκχύνω<ἐγχέω< ἐν + χέω
έμορφα	όμορφα
έν’	είναι
εντάμαν	μαζί
εντάμωσεν	αντάμωσε, συνάντησε
ένταν	έγιναν
εντώκα	χτύπησα
ενώθαν	ενώθηκαν
επέρνιξανε	διέσχισαν
εποίκα	έκανα, έφτιαξα	ποιέω-ῶ
επόρεσε	μπόρεσε
επουσ̌τούριζα	ψιθύριζα
επρόφτασεν	πρόφτασε
έρ’ται	έρχεται
έρχουτουν	ερχόταν
εύρα	βρήκα, (ιδιωμ. προστ.) βρες
ευρέθεν	βρέθηκε
ευτάω	κάνω, φτιάχνω	εὐθειάζω
εφάνθανε	φάνηκαν, εμφανίστηκαν
εφίλεσα	φίλησα
εχτίεν	χτίστηκε
έψ̌α	άναψα
θανατί’	θανάτου
’κ’	δεν	οὐκί<οὐχί
καινούρ’	καινούριο/α
κακοπειρίας	(πληθ. τα) επίμοχθος βίος, πείρα από τις δυσκολίες της ζωής, ταλαιπωρίες
καλομάνας	γιαγιάς
καρακίδ’	μάνταλο πόρτας
κερόπον	κεράκι
κουπίουμαι	αντιστρέφομαι, πέφτω μπρούμυτα, χύνομαι
λιθαρένεν	πέτρινο, λιθαρένιο
λιθοσώρι͜α	σωροί από πέτρες, χαλάσματα	λίθος + σωρός
μακρά	(επιρρ.) μακριά, (επιθ.) μακρινά, απομακρυσμένα
μέρι͜α	μέρη
μέσ’	μέση
μουράτι͜α	επιθυμίες, πόθοι	murat/murād
νουνίζω	σκέφτομαι
όνεμαν	όνομα
οπίσ’	πίσω
οσπίτ’	σπίτι	hospitium<hospes
ούλ’	όλοι
οφέτος	φέτος
’πιδέβα	(επιδέβα) προσπέρασα, ξεπέρασα ή (απιδέβα) προσπέρασε, (προστ.) ξεπέρασε
πόνι͜α	πόνοι
ποτάμ’	ποτάμι
πουλόπον	πουλάκι
ραχ̌ία	ράχες, βουνά
σίτι͜α	καθώς, ενώ	σόταν<εις όταν
τοι	τους/τις
τόπι͜α	τόποι, μέρη
τραγωδώ	τραγουδάω
τσακοφτέριγον	αυτό που έχει σπασμένα φτερά
τσακωμένον	σπασμένο
χωρία	χωριά
ψάλλ’νε	ψάλλουν
ψ̌η	ψυχή
ψ̌ης	ψυχής

Προβολή Τραγουδιού

Προσ̌κύνεμαν σην Σάνταν