Προβολή Τραγουδιού
Δώδεκα μήνας
Παραδοσιακό αντάμωμα με τον Γιώργο ΑμαραντίδηΣτιχουργοί: Γιώργος Αμαραντίδης
Συνθέτες: Γιώργος Αμαραντίδης
Καλλιτέχνες: Γιώργος Αμαραντίδης
Καλαντάρτς, καλή χρονίαν Κόρ’, έλα ας φιλούμε μίαν Καλαντάρτς και νέον έτος Κόρ’, θα παίρω σε οφέτος Κούντουρον κουτσουρεμένος και κοντουραδοκομμένος και κοντουραδοκομμένος σα χ̌ιόνι͜α καπατεμένος Ο Μάρτ’ς έρ’ται και δι͜αβαίν’ άλλτς παγών’ και άλλτς χουλέν’, άλλτς παγών’ και άλλτς χουλέν’ και τα ξύλα όλια τελέν’ Απρίλτς τα κρύα όλια φεύ’νε και τα χ̌ιόνι͜α λιμενεύ’νε και τα χ̌ιόνι͜α λιμενεύ’νε και τ’ ολόερα ημερεύ’νε Έρθεν κι ο Καλομηνάς, πουλί μ’, σον παρχάρ’ να πας Σον παρχάρ Καλομηνά βουτούρτα, μιντζία φά’ Τον Κερασινόν κεράσι͜α φά’ και πέσκα απάν’ ση ράχ̌ιαν φά’ και πέσκα απάν’ ση ράχ̌ιαν ξανθοκόκκινα κεράσια Χορτοθέρτς καγάν σο χέρ’ σ’ έπαρ’ ατόναν που θέλτς Καγανίζω, κερεντίζω και τα χωράφι͜α θερίζω Αύγουστον με το τουκάν’, τσ̌άρεψον σ’ αλών’ απάν’, τσ̌άρεψον, πουλί μ’, κι αλώντσον, τ’ αλών’ τ’ απάν’ αφκά κλώσον Ο Σταυρίτες ρούζ’ τα φύλλα, ευτάει νόστιμα σταφύλια Τα φυλλόπα κιτρινίζ’νε και ση νηγήν απάν’ ρούζ’νε Τον Τρυγομηνά μαζεύ’νε και σ’ αμπάρι͜α τοπλαεύ’νε και σ’ αμπάρι͜α τοπλαεύ’νε Χ̌ειμωγκόν τρώγν’ και χορεύ’νε Ο Αεργίτες έρθεν-έρθεν και -ν- ο κόσμον εφοέθεν Ο Αεργίτες φέρ’ τον κρύον κι όλ’ τοπλαεύ’νε το βίον Ο Χριστουγεννάρτς πα έρθεν, ο Χριστόν πα εγεννέθεν Ο Χριστουγεννάρτς πα έρθεν και -ν- ο χρόνον ετελέθεν Ο Χριστουγεννάρτς πα έρθεν και -ν- ο χρόνον ετελέθεν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| Αεργίτες | ο μήνας Νοέμβριος | ||
| άλλτς | άλλους | ||
| αλών’ | αλώνι | ||
| αλώντσον | αλώνισε (προστ.) | ||
| απάν’ | πάνω | ||
| Απρίλτς | ο μήνας Απρίλιος | ||
| ατόναν | αυτόν | ||
| Αύγουστον | ο μήνας Αύγουστος | ||
| αφκά | κάτω | ||
| βίον | το βιος, το σύνολο των ζωντανών που έχει στην ιδιοκτησία του κάποιος, η περιουσία κάποιου | ||
| βουτούρτα | βούτυρα | ||
| δι͜αβαίν’ | (για τόπο) περνάει/ώ, διασχίζει/ω, (για χρόνο) περνάει/ώ | διαβαίνω | |
| εγεννέθεν | γεννήθηκε | ||
| έπαρ’ | πάρε (προστ.) | ||
| έρθεν | ήρθε | ||
| έρ’ται | έρχεται | ||
| ετελέθεν | (αμτβ.) τελείωσε, εξαντλήθηκε, μτφ. πέθανε | ||
| ευτάει | κάνει, φτιάχνει | εὐθειάζω | |
| εφοέθεν | φοβήθηκε | ||
| θέλτς | θέλεις | ||
| καγανίζω | δρεπανίζω, θερίζω | ||
| Καλαντάρτς | ο μήνας Ιανουάριος | ||
| Καλομηνά | (γεν.) Μαΐου, μαγιάτικα, (αιτ.) Μάιο | ||
| Καλομηνάς | ο μήνας Μάιος | ||
| καπατεμένος | σκεπασμένος, καλυμμένος, κλεισμένος σε κτ | kapatmak | |
| Κερασινόν | ο μήνας Ιούνιος | ||
| κερεντίζω | κόβω χόρτα με την κόσσα | գերանդի (gerandi) | |
| κλώσον | γύρισε, στρέψε (προστ.) | ||
| κοντουραδοκομμένος | αυτός που έχει κοντή (κομμένη) ουρά | ||
| Κούντουρον | ο μήνας Φεβρουάριος | ||
| λιμενεύ’νε | αποκαλύπτονται από τα χιόνια, ελλιμενίζονται | ||
| Μάρτ’ς | ο μήνας Μάρτιος | ||
| μίαν | μια φορά | ||
| μιντζία | μυζήθρες | ||
| νηγήν | γη | ||
| όλ’ | όλοι/α | ||
| όλια | όλα | ||
| ολόερα | ολόγυρα | ||
| οφέτος | φέτος | ||
| πα | πάλι, επίσης | ||
| παίρω | παίρνω | ||
| παρχάρ’ | ορεινός τόπος θερινής βοσκής | ||
| πέσκα | ξάπλωσε (προστ.) | ||
| ρούζ’ | πέφτει, ρίχνει | ||
| ρούζ’νε | πέφτουν | ||
| Σταυρίτες | ο μήνας Σεπτέμβριος | ||
| τελέν’ | τελειώνω/ει κτ (μεταβ.) | ||
| τοπλαεύ’νε | μαζεύουν, συγκεντρώνουν | toplamak | |
| τουκάν’ | αλωνιστική τυκάνη αποτελούμενη από δύο παράλληλα χοντρά σανίδια ενωμένα στην κάτω επιφάνεια των οποίων έχουν σφηνωμένους αιχμηρούς πυριτόλιθους για να συνθλίβονται και αχυροποιούνται τα στάχυα και να εκοκκίζονται | τυκάνη (αρχ) | |
| Τρυγομηνά | Οκτώβριο | ||
| τσ̌άρεψον | σάρωσε | ||
| φά’ | φάε (προστ.) | ||
| φέρ’ | φέρνω/ει | ||
| φεύ’νε | φεύγουν | ||
| φυλλόπα | φυλλαράκια | ||
| χ̌ειμωγκόν | (ονομ.) χειμώνας, (γεν.) χειμώνα | ||
| χορεύ’νε | χορεύουν | ||
| Χορτοθέρτς | ο μήνας Ιούλιος | ||
| χουλέν’ | ζεσταίνει, θερμαίνει | ||
| Χριστουγεννάρτς | ο μήνας Δεκέμβριος | ||
| χρονίαν | χρονιά |