Προβολή Τραγουδιού
Αναστάσιμα |

Στιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Αλέξανδρος Παρχαρίδης, Γιώργος Σοφιανίδης, Παναγιώτης Θεοδωρίδης, Στάθης Παρχαρίδης
Ραχ̌ι͜ά και ραχ̌οκέφαλα, ανοίξτεν θα περάνω Ωρία παίρετε άψιμον όντες αναστενάζω Εποίκες με, τσούνας κουτάβ’, κι απέσ’ σ’ ορμάν’ επέμ’να Φυλλόπον εχαρχάριζεν εσέναν ενεμένα Πώς να μη λέγω παλαλά, πώς να μη λέγω αΐκα; Τ’ εσά τ’ ομμάτι͜α που ελέπ’ πώς να μη στέκ’ καρίπ’κα; Γιά μάισσα μάνα εποίκε σε, γιά μαϊσσωμένον είσαι και ’κι πονείς το καρδόπο μ’ όντες παρακαλεί σε Ε! Σην πλατείαν χορεύ’νε!!! ♫ Από Θεού χαρτίν έρθεν οφέτος θα γυρεύω δύο κουκούτσι͜α -ν- άλατα τ’ αρνόπο μ’ να γητεύω Πουλί μ’, τη χωριστέρα σου ντό βάλλτς απάν’ σο γιάνι; Εμορφάδα σ’ κανείται σε, μ’ αλείφκεσαι πογιάν -ι Ο πρόσωπο σ’ πολλά έμορφον, τ’ ομμάτι͜α σ’ τογραεύ’νε Το στέσιμον κι η καλατσ̌ή σ’ τον άνθρωπον μαεύ’νε Πουλί μ’, απέσ’ σην αύλι͜α σου εκούρεψες καπάνα Πρώτα -ν- επίασες εμέν, ν’ αηλί τ’ εμόν τη μάναν! Ε! Άψιμον σο Πορτοράζ!!! ♫ Σίτ’ στέκω κάπως γίνουμαι, σίτ’ στέκω κατ’ παθάνω Γίνουμαι κάστρα να πατώ, χωρία να χαλάνω Γουρπάνι σ’, ποδεδίζω σε, μανουσ̌ακί’ σκουντούλα! Όντες πονεί το καρδόπο μ’ για γρίβωσον ση γούλα μ’ Η κεμεντζ̌έ μ’ χ̌ελιδονίζ’ και τα κόρδας ι-μ’ κλαίγ’νε Θα βλαστημώ τον κύρ’ν ατουν για τ’ εσέν αν κατ’ λέγ’νε Σο Πορτοράζ οι παλαιοί απ’ είνας-είνας φεύ’νε Πού είν’ ατείν’ που έλεγαν «σην πλατείαν χορεύ’νε»; ♫ Ντο να ευτάγω σε, πουλί μ’, και να ευχαριστώ σε; Τ’ ημ’σόν τη ψ̌η μ’ ας δίγω σε και τ’ άλλο πα ας χρωστώ σε Το Πορτοράζ, το Πορτοράζ το άνθεν και το κάθεν Οι παλαιοί επέθαναν εμορφία ’θε εχάθεν Όντες ακούω και τον Γιώρ’ να παίζ’ και το τουλούμ’ και ντό πολλά έρ’ται σο νου μ’ ο Κώτσον τ’ Ασαλούμ! ♫ Σ’ αλάτ’ αφκά μη κάθεσαι, γριβών’ απάν’ ι-σ’ πίσσα Αούτα τα ξερόχ̌ερα μ’ σην ψ̌η σ’ απάν’ να ’κείσαν Ανάθεμα και το ρακίν ασ’ όλιων το καλλίον Εκατό δράμι͜α είν’ πολλά, ημ’σόν οκάν ολίγον Εγώ -ν- αδά ’κι ’ίνουμαι, εγώ -ν- αδά ’κι στέκω Τ’ ομμάτι͜α μ’ χαντυλλι͜άουνταν εσέν όντες ελέπω
Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
---|---|---|---|
αδά | εδώ | ||
αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
αΐκα | τέτοια/ες | ||
αλάτ’ | έλατο | ||
άλατα | αλάτια | ||
αλείφκεσαι | αλείβεσαι | ||
άνθεν | επάνω, από πάνω | ||
ανοίξτεν | (προστ.) ανοίξτε | ||
αούτα | αυτά | ||
απάν’ | πάνω | ||
απέσ’ | μέσα | ||
αρνόπο | αρνάκι, χαϊδευτική προσφώνηση γυναίκας | ||
ασ’ | από | ||
ατείν’ | αυτοί | ||
ατουν | τους | ||
αύλι͜α | αυλή | ||
αφκά | κάτω | ||
άψιμον | φωτιά | ||
βάλλτς | βάζεις | ||
γητεύω | ξορκίζω, ξεματιάζω, κάνω γητειές προς θεραπεία κπ | ||
γιά | είτε, ή | ya/yā | |
γιάνι | πλάι, πλευρό | yan | |
γίνουμαι | γίνομαι | ||
γούλα | λαιμός | gula | |
γουρπάνι | θυσία | kurban/ḳurbān | |
γριβών’ | προσκολλάται, γαντζώνεται | αγριφώνω<agrafer<grappa | |
γρίβωσον | (προστ.) προσκολλήσου, γαντζώσου | αγριφώνω<agrafer<grappa | |
γυρεύω | επαιτώ, ζητιανεύω | ||
δίγω | δίνω | ||
δράμι͜α | μονάδα βάρους, 1 δράμι=1/400 της οκάς | μεσ. ελλ. δράμιον < τουρκ. dirhem < περσ. dirham < αρχ. ελλ. δραχμή (αντιδάνειο) | |
είν’ | (για πληθ.) είναι | ||
είνας | ένας/μία | ||
εκούρεψες | έστησες | kurmak | |
ελέπ’ | βλέπει/βλέπω | ||
ελέπω | βλέπω | ||
εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
εμορφάδα | ομορφιά | ||
εμορφία | ομορφιά | ||
έμορφον | όμορφο | ||
ενεμένα | περίμενα, ανέμενα | ||
επέθαναν | πέθαναν | ||
επέμ’να | απόμεινα | ||
εποίκε | έκανε, έφτιαξε | ποιέω-ῶ | |
εποίκες | έκανες, έφτιαξες | ποιέω-ῶ | |
έρθεν | ήρθε | ||
έρ’ται | έρχεται | ||
εσά | δικά σου/σας | ||
ευτάγω | κάνω, φτιάχνω | εὐθειάζω | |
εχάθεν | χάθηκε | ||
εχαρχάριζεν | θρόιζε | ||
ημ’σόν | μισό/η | ||
’θε | του/της | ||
’ίνουμαι | γίνομαι | ||
κάθεν | κάτω, κάθε | ||
καλατσ̌ή | ομιλία, συνομιλία, συζήτηση | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
καλλίον | (επίθ.) καλύτερο, (επίρ.) καλύτερα | ||
κανείται | φτάνει, είναι αρκετό | ||
καπάνα | παγίδα | kapan | |
καρδόπο | καρδούλα | ||
καρίπ’κα | μοναχικά, ερημικά | garip/ġarīb | |
κατ’ | γιατί/γιατί δεν | ||
’κείσαν | (εκείσαν) κείτονταν, ξάπλωναν | ||
κεμεντζ̌έ | λύρα | kemençe/kemānçe | |
’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
κλαίγ’νε | κλαίνε | ||
κόρδας | χορδές | ||
κύρ’ν | κύρη, πατέρα | ||
λέγ’νε | λένε | ||
μαεύ’νε | μαγεύουν | ||
μάισσα | μάγισσα | ||
μαϊσσωμένον | μαγεμένο | ||
μανουσ̌ακί’ | μενεξέ, βιολέτας | մանուշակ (manušak)<manafšak | |
ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
οκάν | οθωμανική μονάδα μέτρησης μάζας (ισοδύναμη με 1,2829 κιλά) | okka | |
ολίγον | λίγο | ||
ομμάτι͜α | μάτια | ||
όντες | όταν | ||
ορμάν’ | δάσος | orman | |
οφέτος | φέτος | ||
πα | πάλι, επίσης, ακόμα | ||
παθάνω | παθαίνω | ||
παίζ’ | παίζω/παίζει | ||
παίρετε | παίρνετε | ||
παλαιοί | παλιοί | ||
παλαλά | τρελά, τρέλες | ||
περάνω | περνάω | ||
πογιάν | μπογιά, βαφή, χρώμα | boya | |
ποδεδίζω | (ενεργ. και μέση) χαίρομαι, απολαμβάνω, προσκυνώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
ποδεδίζω σε | να σε χαρώ | από+δέδιν (<δείδω=φοβάμαι, ανησυχώ) | |
πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
ρακίν | αλκοολούχο ποτό που παράγεται από τη ζύμωση φρούτων ή στεμφύλων φρούτων | rakı/ˁaraḳī | |
ραχ̌ι͜ά | ράχες, βουνά | ||
ραχ̌οκέφαλα | κορφές βουνών | ||
σίτ’ | καθώς, ενώ | σόταν<εις όταν | |
σκουντούλα | ευωδία, μοσχοβολιά | ||
τογραεύ’νε | κομματιάζουν | doğramak | |
τουλούμ’ | άσκαυλος, αγγείο | tulum | |
τσούνας | σκύλας | κύων→κύαινα | |
φεύ’νε | φεύγουν | ||
φυλλόπον | φυλλαράκι | ||
χ̌ελιδονίζ’ | κελαηδεί σαν χελιδόνι | ||
χαλάνω | χαλάω, καταστρέφω | ||
χαντυλλι͜άουνταν | γαργαλιούνται, μτφ. θαμπώνονται | ||
χορεύ’νε | χορεύουν | ||
χωρία | χωριά | ||
χωριστέρα | χωρίστρα | ||
ψ̌η | ψυχή | ||
ωρία | (προστ.) πρόσεξε, φύλαξε, φυλάξου, επέβλεψε |