Προβολή Τραγουδιού
Ενότητα 10η |
Τελευταία μαρτυρίαΣτιχουργοί: Παραδοσιακό
Συνθέτες: Παραδοσιακό
Καλλιτέχνες: Κώστας Σιαμίδης, Στάθης Χριστοφορίδης
Τ’ αιγιδόπον βόσ̌κεται σ̌υρίζ’ ατο, κλώσ̌κεται [Όι να τρώγω σε/Έλα μετ’ εμέν!] Εγώ τηνάν αγαπώ ταραπουλούζ’ ζώσ̌κεται [Ε! γιαβρί μ’ όι, όι/Ε! να τρώγω σε, γιαβρί μ’] Το ραχ̌ίν χ̌ι͜ονίεται, παίρ’ ο ήλιον λύεται [Όι! γιαβρί μ’ όι, όι] Σεβνταλίν παιδίν είμαι το καρδόπο μ’ καίγεται Ε! κορίτσ̌ι͜α ντο λέτε; Πάμε ση χαμαιλέτε [Ε! να τρώγω σε!] Τρώγουμε και πίνομε καν’νάν τιδέν μη λέτε Ακεί πέρα ήλιος έν’, κουστουμπάλιν σ̌κύλος έν’ [Όι! γιαβρί μ’ όι, όι] Σ̌κύλος αν έν’ τρώει μας -ε κουτσ̌ή αν έν’ παίρ’ μας -ε Τον ουρανόν π’ έχτιζεν αφκά στουλάρ’ ’κ’ εντούνεν Η Σοφούλα έντριζεν εμέν χαπάρ’ ’κ’ εδούν’νεν Η κοσσάρα πίν’ νερόν και τερεί τον ουρανόν [Έι! γιαβρί μ’ όι όι/Έι! ν’ αηλί εμέν!] Εντώκεν ο πετεινόν κρούει ατεν έναν φτερόν Κάμποσον καιρός έντον Hastanım o hastas¹ Ουκ̌’ έρχουσ’, ουκ̌’ εδεβαίν’νες Ουκ̌’ ερώτανες «ντό ’φτας;» Ακεί πέραν ήλος έν’ κουσ̌τουμπάλιν σ̌κύλος έν’ Σ̌κύλος αν έν’ τρώει μας -ε κουτσ̌ή αν έν’ παίρ’ μας -ε
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αηλί | αλίμονο | ἀ- + μεσαιωνική ελληνική ἠλί < εβραϊκά אל (θεός) | |
| αιγιδόπον | γιδούλα, κατσικάκι | ||
| ακεί | εκεί | ||
| ατεν | αυτήν | ||
| αφκά | κάτω | ||
| βόσ̌κεται | βοσκάει | ||
| γιαβρί | μωρό, μικρό, παιδί | yavru | |
| εδεβαίν’νες | (για τόπο) περνούσες, διέσχιζες (για χρόνο) περνούσες | διαβαίνω | |
| εδούν’νεν | έδινε | ||
| έν’ | είναι | ||
| έντον | έγινε | ||
| εντούνεν | χτυπούσε | ||
| έντριζεν | παντρευόταν, έβρισκε/εψαχνε άντρα (για γυναίκα) | ||
| εντώκεν | χτύπησε | ||
| έρχουσ’ | ερχόσουν | ||
| ερώτανες | ρωτούσες | ||
| ζώσ̌κεται | ζώνεται, φοράει πάνω του | ζώννυμι | |
| ’κ’ | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| καν’νάν | κανέναν | ||
| καρδόπο | καρδούλα | ||
| κλώσ̌κεται | γυρίζει, επιστρέφει | ||
| κοσσάρα | κότα | ||
| κουτσ̌ή | κόρη | ||
| κρούει | χτυπάει | κρούω | |
| λύεται | λιώνει | ||
| μετ’ | μαζί με (με αιτιατική), με (τρόπος) | ||
| ν’ αηλί | αλίμονο | μεσαιων. ελλ. ἀλί<ἀ- + ἠλί (εβραϊκά אל)= θεός | |
| ουκ̌’ | (ιδιωμ. Όφη) δεν | ουκί<οὐχί | |
| παίρ’ | παίρνω/ει | ||
| πίν’ | πίνω/ει | ||
| πίνομε | πίνουμε | ||
| ραχ̌ίν | βουνό, ράχη | ||
| σεβνταλίν | ερωτοχτυπημένη/ο, ερωτευμένη/ο, ερωτικό | sevdalı | |
| στουλάρ’ | στύλος που βαστάζει την στέγη οικίας, μτφ. στήριγμα | ||
| σ̌υρίζ’ | σφυρίζω/ει | σῦριγξ | |
| ταραπουλούζ’ | μεταξωτό ζωνάρι το οποίο στην ύφανσή του έβγαζε κάθετες και οριζόντιες ραβδώσεις με αποτέλεσμα να σχηματίζεται καρό | Tirebolu<Τρίπολη | |
| τερεί | κοιτάει | ||
| τηνάν | αυτόν/ην που | ||
| τιδέν | τίποτα | ||
| ’φτας | (ευτάς) κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| χ̌ι͜ονίεται | χιονίζεται | ||
| χαμαιλέτε | νερόμυλος | ||
| χαπάρ’ | χαμπάρι, είδηση, μαντάτο | haber/ḫaber |
¹ ο ασθενής είναι πολύ άρρωστος
