Προβολή Τραγουδιού
Ο Θεόν εδέκε σε |
Τα ποντιακά του ΤσανάκαληΣτιχουργοί: Χρήστος Παναγιωτίδης
Συνθέτες: Γιάννης Τσανάκαλης
Καλλιτέχνες: Γιάννης Τσανάκαλης, Νίκος Παυλίδης
Ο Θεόν εδέκε σε ούλα̤ τ’ εμορφίας Για να τυρα̤ννί͜εις τ’ εμόν την ψ̌ην Χαΐναινα είσαι και ξάι ’κι πονείς Και -ν- εμέν τον μαύρον πολλά τυρα̤ννί͜εις Άμον πεταλούδα πετάς σα τσ̌ιτσ̌έκια Φτερουγί͜εις και πας αδά κι ακεί Πρόσεξον, πουλόπο μ’, τα φτερά σ’ σωρεύουν ατότε θα έν’ χ̌ειμωγκονί’ Ζαρωτά τερεί με και τσ̌οάπ’ ’κι δί’ με Καλατσ̌εύ’ ατεν κι αλλού τερεί Έλα ας ενούμες να ’φτάμε οσπίτ’ Γινάτινα μ’ είσαι, ψηλά μη τερείς Πολλά τσ̌αλιμόπα και νάζι͜α ευτάς με Παλληκάρ’ θαρρώ είμαι κι εγώ Κάποτε, πουλόπο μ’, τα καιρούς αλλάζ’νε Θα θες και ’κι θα θέλω εγώ Έρθαν κι ανταμούνταν κι ατός σπίγγ’ το χ̌έρ’ν ατ’ς Κι ας σην εντροπήν ατ’ς κοκκινίζ’ Άμον ελαφόπα πηδούν σην χλόην Άμον τα πουλόπα, κλαδίν σε κλαδίν Στρών’νε τα τραπέζι͜α, στρών’νε τα χορόντας και η λύρα παίζ’ και τραγωδούν Πάν’ σην εκκλησίαν και στεφανούνταν ευτυχισμένοι ατείν’ να ζουν
| Κείμενο | Επεξήγηση | Ετυμ. Ρίζα | Προέλευση |
|---|---|---|---|
| αδά | εδώ | ||
| ακεί | εκεί | ||
| άμον | σαν, όπως, καθώς | ἅμα | |
| ανταμούνταν | ανταμώνουν | ||
| ατείν’ | αυτοί | ||
| ατεν | αυτήν | ||
| ατός | αυτός | ||
| ατότε | τότε | ||
| ατ’ς | αυτής, της | ||
| γινάτινα | πεισματάρα, ξεροκέφαλη | inat/ʿinād | |
| δί’ | δίνει | ||
| εδέκε | έδωσε | ||
| ελαφόπα | ελαφάκια | ||
| εμόν | δικός/ή/ό μου | ἐμοῦ | |
| εμορφίας | (πληθ. τα) ομορφιές, (γεν. τη) ομορφιάς | ||
| έν’ | είναι | ||
| ενούμες | ενωνόμαστε | ||
| εντροπήν | ντροπή | ||
| έρθαν | ήρθαν | ||
| ευτάς | κάνεις, φτιάχνεις | εὐθειάζω | |
| ζαρωτά | στραβά | ||
| καλατσ̌εύ’ | μιλάω/ει, συνομιλώ/ει, συζητώ/άει | keleci=καλός λόγος (Παλαιά Τουρκική Ανατολίας) | |
| ’κι | δεν | οὐκί<οὐχί | |
| ξάι | καθόλου | ||
| οσπίτ’ | σπίτι | hospitium<hospes | |
| ούλα̤ | όλα | ||
| πολλά | (επίθ.) πολλά, (επίρρ.) πολύ | ||
| πουλόπα | πουλάκια | ||
| πουλόπο | πουλάκι | ||
| σπίγγ’ | σφίγγω/ει | ||
| στεφανούνταν | στεφανώνονται | ||
| στρών’νε | στρώνουν, ζεύουν | ||
| σωρεύουν | μαζεύουν, συγκεντρώνουν | σωρεύω | |
| τερεί | κοιτάει | ||
| τερείς | κοιτάς | ||
| τραγωδούν | τραγουδάνε | ||
| τσ̌αλιμόπα | ναζάκια, σκέρτσα | çalım + -όπον | |
| τσ̌ιτσ̌έκια | λουλούδια | çiçek | |
| τσ̌οάπ’ | απόκριση, αναφορά | cevap/cevāb | |
| τυρα̤ννί͜εις | τυραννάς, ταλαιπωρείς | ||
| ’φτάμε | κάνουμε, φτιάχνουμε | εὐθειάζω | |
| φτερουγί͜εις | φτερουγίζεις | ||
| χ̌ειμωγκονί’ | (γεν.) χειμώνα | ||
| χ̌έρ’ν | χέρι | ||
| χαΐναινα | σκληρόκαρδη, άπονη, άγρια | hain/ḫāʾin | |
| χορόντας | (ονομ. τα) χοροί, (αιτ.) χορούς | ||
| ψ̌ην | ψυχή |
