Λάζος Τερζάς

10 Οκτωβρίου 1933

fullscreen

Ο Λάζος Τερζάς (κατά κόσμον Λάζαρος Τερζανίδης) γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1933 στο Μαγικό Ξάνθης από Πόντιους γονείς. Από αυτούς έμαθε να αγαπά τη Θράκη και την Ελλάδα, να πονά τη γη που τον γέννησε, να την οργώνει, να τη σπέρνει, να τη θερίζει, να την αλωνίζει και να αλέθει τον καρπό της. Αποφοίτησε από την Εκκλησιαστική Σχολή Ξάνθης (επταετούς φοίτησης) και στη συνέχεια σπούδασε δραματική τέχνη στη Δραματική Σχολή Κωστή Μιχαηλίδη – Μαίρης Αρώνη. Ξεκίνησε τη θεατρική του πορεία από το θέατρο Κώστα Μουσούρη και συνεργάστηκε με μερικούς από τους σημαντικότερους θιάσους της Αθήνας: Καρέζη – Καζάκος, Γαληνέας – Αλεξανδράκη, Βαλάκου, Κατράκης, Ηλιόπουλος – Φωτόπουλος. Το 2000 συνεργάστηκε με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Ο Λάζος Τερζάς όμως ποτέ δεν επαναπαύτηκε. Συχνά εγκατέλειπε τη σιγουριά του επαγγελματικού θεάτρου, συναντούσε νέους ηθοποιούς και συμμετείχε στη δημιουργία θιάσων με στόχο ένα αυθεντικό, λαϊκό θέατρο: «Κυκλικό Θέατρο», «Ελεύθερη Σκηνή», «Θέατρο Ν. Ιωνίας», «Νέα Πορεία», «Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο». Πήρε μέρος σε πολλές κινηματογραφικές παραγωγές, ωστόσο ήταν η τηλεόραση που τον ανέδειξε ευρύτερα, με ρόλους που άφησαν εποχή. Ξεχώρισε ως Μηνάς στους «Έμπορους των Εθνών» του Παπαδιαμάντη και ως Γύφτος στη «Γυφτοπούλα» του ίδιου συγγραφέα, ερμηνεία που παρέμεινε βαθιά χαραγμένη στη μνήμη του κοινού. Ακολούθησαν οι σειρές «Η μάχη των πελαργών», «Ετυμηγορία» (με τον Στέφανο Ληναίο), «Δρόμος», «Λαυρεωτικά», «Τερπετέρης» του Εφταλιώτη, «Όταν ήμουν δάσκαλος» του Κονδυλάκη, «Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλλα» του Θεοτόκη. Τον Σεπτέμβριο του 1980, ενώ βρισκόταν σε μια συνεχή καλλιτεχνική άνοδο, αποφάσισε να εγκαταλείψει την ασφαλή πορεία του και να ιδρύσει το «Κέντρο Ποντιακού Θεάτρου και Τεχνών “Νέα Ποντιακή Σκηνή”». Μέσα από αυτό το εγχείρημα, έδωσε νέα πνοή στο ήδη υπάρχον ερασιτεχνικό ποντιακό θέατρο, ανεβάζοντας έργα όπως ο «Λαζάραγας» ή «Τα σκοτάδια», καθώς και τα παραδοσιακά δρώμενα «Οι Μωμόγεροι». Ανέβασε επίσης το έργο «Οι τελευταίοι» του Πόλυ Χάιτα, που αναφέρεται στους αγώνες και τον ξεριζωμό των Ελληνοποντίων. Ιδιαίτερη απήχηση είχε η μετάφραση της «Ειρήνης» του Αριστοφάνη στην ποντιακή διάλεκτο, για την οποία ο φιλόλογος Χρίστος Ανδρεάδης έγραψε πως πρόκειται για παράσταση «...θείας ποντιακής παραδοσιακής πανδαισίας». Ακολούθησε η «Λυσιστράτη», επίσης στην ποντιακή, ένα ακόμα παράδειγμα της δυναμικής αυτής πολιτιστικής γλώσσας. Το καλοκαίρι του 1995, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στο Θέατρο Λυκαβηττού, παρουσίασε τη «Δημώδη Ακριτική ποίηση του Πόντου» με κεντρικό άξονα το έπος «Ο Βασίλειον ο Διγενής Ακρίτας». Έγραψε το θεατρικό έργο «Γάμπρε, φούστορον τρως;», που ανέβηκε με μεγάλη επιτυχία από τους «Ακρίτες του Πόντου» Σταυρούπολης Θεσσαλονίκης. Πέρα από τη θεατρική του δράση και τις διαλέξεις του γύρω από τον ποντιακό πολιτισμό, ο Λάζος Τερζάς συμμετείχε σε εκατοντάδες πολιτιστικές εκδηλώσεις Ποντιακών σωματείων ανά την Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό: στη Γερμανία, στο Στρασβούργο (Ευρωκοινοβούλιο), στον Καναδά, στην Αυστραλία, στην Κύπρο, στη Μόσχα, στο Γκελεντζίκ της Μαύρης Θάλασσας, στην Τραπεζούντα, στο Μπατούμ, στην Τιφλίδα και στις Βρυξέλλες (Ευρωκοινοβούλιο).